Als je wat langer met audiodescriptie bezig bent, is het je vast al eens overkomen. Je beschrijft een scène en plots merk je dat er iets niet klopt. Een personage dat rondloopt in een dikke winterjas met een sjaal blijkt ineens geen sjaal meer te dragen, bijvoorbeeld. Wat doe je dan? Om te beginnen, kun je dat soort foutjes melden op IMDb.com (Internet Movie Database). Echte filmliefhebbers zijn daar dol op!

Maar wat je als lezer van mijn blog vast wilt weten: wat doe je daarmee in je audiobeschrijving? Het korte antwoord is: niks. Je beschrijft wat je ziet en rekent erop dat ongeveer evenveel audiodescriptie-gebruikers iets zullen merken als dat er ziende mensen zijn die het verband leggen. En dat blijken er héél weinig te zijn… Het is dus niet je taak als audiobeschrijver om de blinde of slechtziende kijker erop te wijzen dat er iets niet klopt.

Een paar voorbeelden…

Dit voorjaar hebben we aan verschillende tv-series gewerkt. In een van die series zaten een paar continuïteitsfouten, zoals wij ze noemen (meer over continuïteitsfouten lees je op Wikipedia). Zo krijgen politieagenten via de radio een melding over het voertuig van een verdachte dat gecrasht zou zijn, maar even later rijdt de verdachte nog steeds in hetzelfde voertuig rond. In zo’n geval zit de fout in de dialogen of meer bepaald in de montage: waarschijnlijk had de mededeling over de crash pas later moeten komen. In de beschrijvingen volgen we in zo’n geval gewoon de montage. Dus je hoort de radioboodschap over de crash en krijgt even later dezelfde informatie als de ziende kijker krijgt, namelijk dat het voertuig nog steeds rondrijdt – maar zonder die ‘nog steeds’ erbij natuurlijk.

Wat ook soms misloopt, is de tijdslijn in een tv-serie. In dezelfde reeks wordt op een gegeven moment gezegd dat iemand ‘vanmiddag’ ontvoerd is. Door die mededeling neem je automatisch aan dat dat in de loop van de late middag / vroege avond wordt gezegd. Maar intussen zijn er van die typische overgangsbeelden geweest van de avond die valt en een nieuwe dag die aanbreekt boven de stad… Daardoor geven de makers eigenlijk weer dat het inmiddels ochtend is. Verwarrend, als je erbij stilstaat, maar weinig mensen staan erbij stil. 😉 Ook hier beschrijven we dus gewoon de overgang van avond naar ochtend en laten we het aan de kijker over om verder na te denken bij die ‘middag’.

En tot slot gebeuren er soms echte foutjes in de montage. Zo hebben we laatst een scène beschreven waarin het hoofdpersonage haar handtas en pistool oppakt voor ze vertrekt. Alleen doet ze dat twee keer na elkaar binnen dezelfde scène! Hier hebben we als beschrijvers het voordeel dat er nooit genoeg tijd is om elke handeling uitvoerig te beschrijven. Wij hebben ons beperkt tot één enkele beschrijving van de actie en daarmee was het ‘blokje’ tussen de twee dialogen alweer mooi gevuld. En ook de andere tv-kijkers is het vast niet opgevallen dat ze twee keer dezelfde actie te zien kregen.

Wil je meer leren over audiodescriptie? Of overweeg je om zelf audiobeschrijver te worden? In onze eendaagse workshop Audiodescriptie schrijven voor film en tv kun je uittesten of het vak je ligt!

gepubliceerd op 9 juli 2020

Deel op:

Als je op straat loopt, heb je vast al geleidelijnen en noppentegels opgemerkt. Dat zijn, de naam zegt het al, stoeptegels met extra reliëf die erg nuttig zijn voor mensen die blind of slechtziend zijn.

Blinkink is een bedrijf dat geleidelijnen en noppentegels maakt, specifiek voor gebruik in gebouwen. Met die lijnen en tegels kun je een geleideroute maken, bijvoorbeeld in een museum. En het mooie is: het systeem is heel eenvoudig te plaatsen en erg gebruiksvriendelijk. Het is dus zeker niet nodig om de vloer uit te breken om een gebouw toegankelijker te maken!

Toen Blinkink ons benaderde om de audiodescriptie te schrijven bij hun instructievideo’s, waren we meteen enthousiast. Aangezien het de eerste keer was dat het bedrijf deze extra beschrijvingen zou toevoegen aan een video, gaven we ze een uitgebreid overzicht van onze werkwijze.

Zo lieten we ze weten dat we, vóór we aan het eigenlijke schrijfwerk beginnen, altijd eerst de nodige achtergrondinformatie verzamelen over de video’s die we gaan beschrijven. Bij dit project hield dat onder andere in dat we de website en in het bijzonder de webshop doornamen, zodat we de producten al wat beter leerden kennen.

Het schrijfproces

Wanneer we ons op deze manier wat vertrouwd hebben gemaakt met het thema, beginnen we aan het schrijfproces. De eerste stap is het timen van de plaatsen waar er ruimte is om aanvullende beschrijvingen toe te voegen. Nu is het zeker niet de bedoeling om elke beschikbare seconde vol te proppen met beschrijvingen, maar door te beginnen met de timing krijgen we een meer gedetailleerd beeld van de video’s (we kijken letterlijk seconde per seconde).

Vervolgens schrijven we een script waarin we weergeven wat er in de video’s te zien is, zonder eventuele dialogen en belangrijke achtergrondgeluiden te overstemmen, want deze bevatten ook belangrijke informatie voor de doelgroep. De Blinkink-video’s hebben geen dialogen, maar we proberen er wel voor te zorgen dat de beschrijvingen zo goed mogelijk overeenkomen met wat er in beeld te zien is. Dat is belangrijk voor mensen die slechtziend zijn, omdat zij soms nog iets van het beeld meekrijgen en/of bijvoorbeeld de teksten (gedeeltelijk) kunnen lezen.

Tijdens het schrijven lezen we onze teksten ook hardop mee met de beelden. Zo weten we of de tekst wel past in de beschikbare tijd en tegelijkertijd testen we op die manier of de tekst wel vlot leest. Immers, als wij struikelen over een zin of uitdrukking bestaat de kans dat de inlezer er ook op blijft haken.

Wanneer de schrijver klaar is met haar werk, stuurt ze het script naar een tweede beschrijver die zorgt voor een grondige eindredactie van de tekst. De eindredacteur kijkt niet alleen of de tekst qua spelling en grammatica goed in elkaar zit, maar checkt ook of er geen onlogische gedachtesprongen in het script zitten, denk hierbij aan verkeerde verwijzingen en dergelijke. Uiteraard bekijkt de eindredacteur het script mét de beelden.

De eindredacteur noteert haar bevindingen in het script en stuurt het terug naar de schrijver met waar nodig wat verduidelijking. Na overleg tussen eindredacteur en schrijver worden de laatste knopen doorgehakt. Daarna wordt het script in de gewenste lay-out omgezet. In dit geval bleek een Word-document met steeds de in- en uittijd van elk tekstblokje in het formaat uren:minuten:seconden:beelden het handigst te zijn omdat de monteur dan heel precies de opnames gelijk kan leggen met het beeld.

In de instructievideo’s leer je hoe je eenvoudig geleidelijnen kunt leggen in een gebouw. Wij schreven de audiodescriptie bij deze video.

De klant was erg blij met ons werk: “Ik heb gemerkt dat er nogal wat bij komt kijken om de video duidelijk te ‘verwoorden’! Wat mooi om te lezen hoe jullie zo’n proces aanpakken, ik had nog niet eerder stilgestaan bij deze expertise! Hartstikke bedankt, we gaan hiermee aan de slag en je zult het resultaat binnenkort terug kunnen vinden op onze site.”

Wij zijn ook erg enthousiast geworden over het makkelijke Blinkink-systeem én we hebben het al aangeraden aan museums die ons benaderen voor toegankelijke audiogidsen voor blinde en slechtziende bezoekers. Want uiteindelijk is toegankelijkheid een totaalpakket.

gepubliceerd op 30 mei 2020

Deel op:

In onze nieuwsbrief van december kon je lezen dat wij elk jaar heel wat audiodescripties bij films en tv-series schrijven. Op 27 december 2019 bleek dat maar weer, want op die dag kwamen er maar liefst drie films op tv waarvan de audiodescriptie van onze hand was.

De dag begon met de kinderfilm Dikkertje Dap, die tussen 11.00 en 12.10 uur op NPO 3 te zien was. Dikkertje en zijn beste vriend, giraf Raf, zijn onafscheidelijk. Daarom bedenkt Dikkertje wanneer hij voor het eerst naar school moet een plan om Raf mee te kunnen nemen…

Meteen daarna kon je, ook op NPO 3, kijken naar Gordon & Paddy en de zaak van de gestolen nootjes. Wanneer inspecteur Gordon met pensioen gaat, laat hij het politiebureau in het Dierenbos over aan de pientere muis Paddy. Zij blijkt een uitstekend speurder te zijn, en samen lossen ze de zaak van de gestolen nootjes op.

 Een fragmentje uit de kinderfilm Gordon & Paddy met audiodescriptie

Om af te sluiten, werd van 20.30 tot 22.05 uur De Matchmaker uitgezonden, waarin stockfotograaf Chris de wereld rondreist en volop van het leven geniet. Tot de bodem van zijn bankrekening in zicht komt en hij teruggaat naar de plek waar hij al jaren niet meer is geweest: thuis. Chris moet enorm wennen aan de hechte dorpse gemeenschap en wil het liefst zo snel mogelijk weer weg. Maar dan biedt een nieuwe klus zich aan: een promo voor een datingsite.

Intussen is het eind januari en ook nu nog kom je regelmatig onze audiodescripties tegen op tv. Zo is het veertiende seizoen van Flikken Maastricht op 3 januari begonnen. En op de Belgische zender Eén kun je vanaf 6 januari vier dagen per week naar het tweede seizoen van Dertigers kijken, de reeks die vorig jaar een onverwachte hit werd. Net zoals het vorige seizoen krijgt ook de tweede reeks audiodescriptie, zodat wie blind of slechtziend is niks hoeft te missen.

Een verschil met de films en series op de NPO is dat de audiodescriptie bij Dertigers niet via de Earcatch-app wordt aangeboden (waar je ze vooraf gratis kunt downloaden), maar op het derde VRT-kanaal. Daarnaast wordt de volledige reeks mét audiodescriptie op VRT NU beschikbaar gesteld.

Heb je het eerste seizoen van Dertigers gemist of wil je eerst je geheugen opfrissen? Op de website van de VRT vind je een korte samenvatting: https://www.een.be/dertigers/seizoen-1-van-dertigers-in-een-notendop. Meer weten over onze bijdrage aan de audiodescriptie? Lees dan dit blogartikel over seizoen 1: https://www.nevero.be/dertigers-met-audiodescriptie/.

gepubliceerd op 29 januari 2020

Deel op:

Over regels en wanneer ze te overtreden

In onze opleidingen staan we uiteraard stil bij de regels en richtlijnen voor audiodescriptie. Maar af en toe moet je de regels durven overtreden. Een mooi voorbeeld is de documentaire ‘Nu verandert er langzaam iets’.

‘Nu verandert er langzaam iets’ is de titel van een opvallende documentaire die vorig jaar op het IDFA in Amsterdam werd verkozen tot beste Nederlandse documentaire. Zoals in verschillende recensies vermeld werd, is de afstandelijke manier van filmen erg beklijvend. Vrijwel alle beelden zijn gefilmd vanuit een vast camerastandpunt waarbij altijd de volledige ruimte getoond wordt waarin de actie plaatsvindt. Bovendien is er geen voice-over die het verhaal aan elkaar praat en zijn er geen interviews waarbij mensen ‘in de camera’ praten.

In de audiodescriptie willen we natuurlijk wel hetzelfde, ietwat bevreemdende effect bereiken. Maar het mag er ook niet te dik bovenop liggen. Lang niet alle ziende kijkers zullen namelijk exact kunnen uitleggen wat de docu nu zo fascinerend maakt, want camerastandpunten neem je vaak maar half bewust waar.
Een manier waarop je als audiobeschrijver de sfeer van de docu kunt weergeven, is gewoon door te doen wat je altijd doet, nl. beschrijven wat je ziet. Daarbij valt op dat je altijd een volledige ruimte ziet waarbij de mensen waar het om gaat vaak op de achtergrond iets doen – of net niet. Door woorden te gebruiken als ‘in de verte’ en ‘op de achtergrond’ in de beschrijvingen, kom je al een heel eind.

Een groep mensen luistert naar een spreker die voor een zaal staat, gefotografeerd vanuit het typische ‘fly-on-the-wall’-standpunt dat in de docu veel gebruikt wordt. Een afbeelding van Claude Star op Pixabay.

Van de andere kant zijn er heel af en toe scènes waar de regisseur bewust wel met close-ups werkt. Een van de regels in audiodescriptie is dat je filmtermen vermijdt. Het is immers de bedoeling dat je het verhaal vertelt dat de regisseur wil weergeven, niet dat je de nadruk legt op de gebruikte techniek als daar geen reden voor is. Maar hier is die reden er wel en dan kunnen wij dat weergeven in de beschrijvingen. Vandaar dat je in deze audiodescriptie op een bepaald moment zult horen dat iemand een close-up van zichzelf filmt.

Een tweede voorbeeld is het gebruik van het woord ‘nu’. Audiodescripties worden hoofdzakelijk in de tegenwoordige tijd geschreven – een uitzondering zijn flash-backs, waar we met de verleden tijd kunnen aangeven dat iets eerder is gebeurd. Maar als alles ‘nu’ gebeurt, is het niet nodig om het woord ‘nu’ te gebruiken. Dit is een regel waar we wel vaker van afwijken, omdat je met ‘nu’ in een actiescène bijvoorbeeld de snelle opeenvolging van gebeurtenissen mooi kunt weergeven. In deze documentaire is daar geen sprake van. Integendeel, het rustige tempo is juist heel opvallend. Toch hebben we er bewust voor gekozen om af en toe ‘nu’ te gebruiken, bij voorkeur zelfs aan het begin van een zin. Zo zeggen we exact twee minuten na het begin van de docu ‘Nu begint iedereen in de groep mee te bewegen’. Uiteraard is dit een subtiele verwijzing naar de titel van de film, ‘Nu verandert er langzaam iets’.

Wie ons op social media volgt, weet dat we in elke audiodescriptie wel een lievelingsbeschrijving hebben die goed weergeeft waar de film over gaat. In ‘Nu verandert er langzaam iets’ is dat het volgende tekstblokje:

In de stal zijn mensen bezig de varkens te strelen, waarvan de meeste langs de zijkanten liggen. Eén varken schommelt genoeglijk door de laag stro op de vloer. Een man loopt naar het midden van de stal en gaat daar op één knie zitten, zodat hij op ooghoogte is met het varken. Terwijl het dier de man besnuffelt, komt er een vrouw met lang blond haar aan, die bij het varken hurkt en het helpt om op z’n zij te gaan liggen. Dat levert protesten op van een zwijntje, dat half onder het grote dier verdwijnt.

Benieuwd naar de rest van de docu? De trailer kun je hier bekijken:

Uiteraard staat de audiodescriptie in de Earcatch-app.
Waar en wanneer de film vertoond wordt, vind je in de agenda: https://www.earcatch.nl/agenda/film/.

gepubliceerd op 2 april 2019

Deel op:

Het komt soms voor dat audiodescriptiegebruikers ons mailen over dingen die hen opvallen als ze een audiobeschreven film of tv-serie bekijken. Zo hebben we al de vraag gehad hoe het komt dat er soms een mannenstem te horen is, terwijl er alleen vrouwen in ons schrijfteam zitten. Hoe dat precies zit, hebben we in een vorig blogbericht besproken.

Laatst kregen we nog een goeie vraag. Het ging om een stel waarbij de ene partner slechtziend is en de andere ziend. Als ze samen tv-kijken, probeert de ziende partner soms korte beschrijvingen toe te voegen. Alleen vindt haar partner dat ze daarbij te subjectief is of zoals ze het zelf formuleert: “Wat ik merk, is dat ik erg gefocust ben op het lezen van gezichten. Zijn feedback is dat ik daar te veel ‘invul’. Blijkbaar is: “ze kijkt erg verbaasd” voor hem al te rijk. Hij heeft liever teksten als: “ze heeft haar ogen wijd open” waardoor hij in combinatie met de muziek zelf kan concluderen dat er iets in de scene is om verbaasd over te zijn.” 

De mail eindigde met de opmerking dat de twee nu samen naar de audiodescriptie (AD) bij Flikken Maastricht luisteren: “Ik hou enorm van die serie omdat er zo weinig in gesproken wordt en de beelden veelal het verhaal vertellen. We waren benieuwd hoe de AD zou zijn. Ik vond het boeiend om te horen welke keuzes daar gemaakt zijn. En dat maakt me ook nieuwsgierig naar het proces van het schrijven van het script!”

Het is niet zo dat er maar één juiste manier is om aan audiodescriptie te doen en elke beschrijver heeft sowieso zijn/haar eigen stijl. Nu heb ik (Susanne) zelf een universitaire vertaal- en tolkopleiding gevolgd en daar leer je bepaalde principes aan waar je je aan moet houden. Heel belangrijk is dat je als vertaler of tolk een ‘doorgeefluik’ bent van informatie, maar dat je de communicatie niet mag verstoren door zelf je eigen mening toe te voegen e.d.

In audiodescriptie (wat uiteindelijk een vorm van audiovisuele vertaling is), gelden die principes ook, maar er zijn twee stromingen in ons vakgebied. Aan de ene kant heb je de Amerikaanse stroming die zegt dat je je puur bij de feiten moet houden en absoluut niks mag toevoegen (de ‘objectieve’ stroming). Dan krijg je beschrijvingen als “hij trekt z’n wenkbrauwen op”, waar de voorkeur van de slechtziende partner uit de mail naar uitgaat.

Alleen is die werkwijze lastig vol te houden in de praktijk, en daarom is er in Europa een meer ‘subjectieve’ stroming opgekomen. Dat betekent niet dat Europese beschrijvers hun eigen mening weergeven of zomaar extra uitleg toevoegen, maar wel dat wij het zullen zeggen als duidelijk is dat iemand verbaasd kijkt (in plaats van ‘hij trekt z’n wenkbrauwen op’). Een woordje als ‘verbaasd’ of ‘boos’ is veel korter dan ‘trekt z’n wenkbrauwen op’ of ‘knijpt z’n ogen dicht’ en blijkt ook duidelijker te zijn (wenkbrauwen optrekken kan ook op een vragende blik duiden en de muziek en achtergrondgeluiden zijn lang niet altijd duidelijk).

Wat ook meespeelt, is dat je maar heel weinig tijd hebt om beschrijvingen toe te voegen, en dan is zo’n bijvoeglijk naamwoord handiger dan een langere beschrijving.

Overigens: audiodescriptie is geen exacte wetenschap en soms blijkt het heel goed te werken om de regels eens overboord te gooien. Dat hebben we bijvoorbeeld op speciaal verzoek gedaan bij de audiodescriptie van Ron Goossens, Low Budget Stuntman.

Als je meer wilt weten over het schrijven van audiodescriptie bij film en tv, kun je natuurlijk ook onze eendaagse opleiding volgen! In dit blogartikel lees je daar meer over: https://nevero.nl/workshop-audiodescriptie-voor-film-en-tv/. 

gepubliceerd op 13 februari 2019 

Deel op: