Audiodescriptie en AI?
Afgelopen donderdag gaf ik onze workshop Audiodescriptie schrijven voor film en tv in Maastricht. Algauw bleek dat de deelnemers met veel vragen zaten over het gebruik van artificiële intelligentie of AI. Tijd dus om daar wat dieper in te duiken. 👇
Dat die vragen juist nu opdoken, is geen verrassing. De vorige editie van de workshop was in februari en sindsdien heeft AI grote sprongen gemaakt.
Bovendien is AI tegenwoordig vaak in het nieuws. Denk maar aan de items in de Nederlandse en de Belgische pers over vertalers die steeds minder opdrachten krijgen omdat klanten overschakelen op AI. En dan was er heel recent nog een groot ondertitelbureau dat AI gaat inzetten om eerst dialogen te laten uitschrijven en daar dan een automatische vertaaltool op los wil laten. Het resultaat van die twee bewerkingen gaat dan naar de ondertitelaars ‘ter controle’.
Dus was de vraag van de deelnemers: gaat AI binnenkort ook audiodescripties maken en is er dan nog wel werk in te vinden?
Ik weet dat er ook geëxperimenteerd wordt met AI bij AD, maar tot nu toe is dat vooral beperkt tot het gebruik van synthetische stemmen. Zo zijn de collega’s van ScribitPro daar volop mee aan het testen. Onlangs hebben ze een menselijke stem gekloond en ze hebben hun bevindingen over dat experiment ook gepubliceerd.
Wat mij vooral interesseert is onderzoek naar het schrijven van AD door AI. In de tv-reeks ‘Niks te zien’ verbaast presentator Karl Meesters zijn gasten met de prachtige beschrijvingen van landschappen die hij met een druk op de knop tevoorschijn tovert.
Maar stilstaande beelden zijn nog iets anders dan bewegende beelden, en bij film en tv vertellen die beelden ook nog eens een verhaal met verschillende lagen en nuances. Het gaat dus niet zozeer om beschrijven wat je ziet, maar om het interpreteren van beelden in een bepaalde context. Die beelden staan ook niet op zichzelf, maar worden afgewisseld met dialogen die ook een deel van het verhaal vertellen. Volgens mij zal het dus nog wel een tijdje duren voor we werkloos zijn. 😉
Waar ik wel handige toepassingen zie, is bijvoorbeeld bij het audiobeschrijven van webvideo’s en dan in het bijzonder bij teksten in beeld. Op zich scheelt het al als je die niet meer hoeft in te tikken, en als de AI dan meteen kan checken of weblinks bijvoorbeeld wel werken en of de spelling van namen klopt, zou het al wat werk besparen.
De volgende editie van de audiodescriptie-workshop plan ik trouwens begin 2025. Tot die tijd heb ik het even te druk met een musical, drie tv-reeksen en nog wat andere audiodescriptie-projecten die eraan komen…
gepubliceerd op 30 september 2024
Deel op:
Ken jij de Europese Toegankelijkheidswet al?
Over minder dan een jaar wordt de Europese Toegankelijkheidswet van kracht. Maar wat wil dat nu eigenlijk zeggen? 👩⚖️
De European Accessibility Act (EAA) of Europese Toegankelijkheidswet houdt eenvoudig gezegd in dat producten en diensten die belangrijk zijn voor mensen met een handicap ook toegankelijk moeten zijn voor hen.
Tot nu toe gold die verplichting voor overheidsinstellingen, maar vanaf 28 juni 2025 komen daar ook bedrijven bij. Het toepassingsgebied van de wet is heel breed.
Zo moeten banken ervoor zorgen dat geldautomaten gebruikt kunnen worden door mensen die niet (goed) zien. Vandaar bijvoorbeeld dat je je koptelefoontje kunt aansluiten op zo’n automaat, zodat je de gesproken menu’s hoort.
En supermarkten en andere winkels met zelfscanners moeten kassa’s hebben waar je vlot kunt afrekenen vanuit je rolstoel.
De wet geldt ook voor websites. Het gaat daarbij niet alleen om webwinkels en entertainmentdiensten. Ook sites van aanbieders van ‘professionele diensten’ moeten toegankelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan advocaten, artsen of makelaars.
Er zijn wel een paar uitzonderlingen: micro-ondernemingen hoeven niet te voldoen en de wet geldt ook niet voor websites die niet worden bijgewerkt.
Een micro-onderneming is een onderneming waar minder dan 10 personen werkzaam zijn en waarvan de jaaromzet niet meer dan 2 miljoen euro bedraagt. Meer daarover in dit artikel.
Wat dat niet-bijwerken betreft, moet je opletten. Het geldt niet alleen voor dingen die voor de hand liggen zoals nieuwe pagina’s of blogberichten toevoegen. Ook als je de prijzen van je diensten of producten aanpast op je site, ben je al aan het bijwerken. Nieuwe websites moeten sowieso toegankelijk zijn.
Maar hoe weet je nu of je site toegankelijk is?
Een website is toegankelijk als hij voldoet aan de WCAG, de Web Content Accessibility Guidelines. Als we bijvoorbeeld kijken naar video’s op websites, dan stelt Richtlijn 1.2 van de WCAG het volgende: “Bied alternatieven voor op tijd gebaseerde media”. ‘Op tijd gebaseerde media’ is hoe ze video- en audiobestanden noemen.
Vervolgens staat er in 1.2.2 Captions (Prerecorded) Level A: “Bij alle vooraf opgenomen audio-inhoud in gesynchroniseerde media worden onderschriften geboden, behalve wanneer de media een media-alternatief voor tekst is (sic) en duidelijk als zodanig is (sic) gemarkeerd.”
Nu zijn de WCAG-teksten behoorlijk pittig, maar geen nood. Op de site van Belgian Web Accessibility vind je een leesbare versie van de tekst met handige tabellen. Zo kun je snel zien of je ondertiteling, audiodescriptie, een transcript, een combinatie van die drie of ze alle drie moet aanbieden bij je video’s. Meer info op https://accessibility.belgium.be/nl/artikels/audio-en-video.
In deze video vertelt Susanne over de Europese Toegankelijkheidswet, die op 28 juni 2025 van kracht wordt. Ze legt kort uit welke gevolgen de wet heeft voor bedrijven en dan met name voor webvideo’s die bedrijven op hun site hebben staan.
Leer transcripts maken én ondertitelen!
Wil je écht aan de slag om je webvideo’s toegankelijk te maken, bijvoorbeeld om nu al klaar te zijn voor de Europese Toegankelijkheidswet? Dan helpen we je graag op weg!
We hebben namelijk een opleiding waarin je leert om transcripts te maken én een ondertitelopleiding.
Beide opleidingen zijn volledig online. Je krijgt twee maanden toegang en in die twee maanden kun je oefenen en de opleiding zo vaak volgen als je wilt.
Wil je meteen beginnen? Koop dan hier de cursus over transcripts en hier de cursus over het ondertitelen van webvideo’s.
Bij elke opleiding kun je een e-book bijbestellen met alle theorie en handige stappenplannen. Laat deze kans dus niet aan je voorbij gaan!
gepubliceerd op 31 juli 2024
bijgewerkt op 27 september 2024
Deel op:
Wat doe je met non-binaire personages in audiodescriptie?
In februari hebben we onze audiodescriptie-workshop twee keer gegeven en een kwestie die in allebei de workshops terugkwam was: wat doe je met non-binaire personages? Of beter gezegd, hoe identificeer je ze in je beschrijvingen?
Zodra de naam van een personage bekend is, kunnen we die gebruiken, maar tot het zover is, verwijzen we naar hem/haar/hen met een beschrijving. Een voorbeeld van zo’n beschrijving is: een jonge, blonde vrouw of een oudere man op de fiets of een meisje van een jaar of acht in een voetbaloutfit.
Hoe meer tijd je hebt, hoe uitgebreider je iemand kunt beschrijven. Maar wat altijd in zo’n beschrijving staat is het geslacht. En bij non-binaire personages vergt dat extra aandacht, want die vallen niet in het vakje ‘man’ of ‘vrouw’.
Dus: hoe pak je dat nu aan in audiodescriptie?
Tot nu toe heb ik het al twee keer meegemaakt dat er een non-binair personage opdook in een film of tv-serie waar we aan werkten. In beide gevallen bood het scenario uitkomst. Op zich logisch, want de scenarioschrijver en de regisseur denken vooraf al goed na over hoe ze een non-binair personage willen neerzetten.
In het scenario vind je dus ook het antwoord op vragen zoals: hoe brengen we hen de eerste keer in beeld, is het de bedoeling dat de kijker eerst denkt dat het om een man of vrouw gaat of juist niet en hoe en wanneer wordt duidelijk welke voornaamwoorden bij dit personage horen?
Een suggestie die opdook, was om niet langer man/vrouw te gebruiken in de audiodescriptie, maar een ‘neutrale’ beschrijving als ‘een persoon met mannelijke/vrouwelijke kenmerken’. Maar dat is geen oplossing omdat je zo ook weer een keuze maakt in mannelijk/vrouwelijk, alleen omschrijf je het omslachtiger. 😉 Bovendien wordt je beschrijving zo al snel te lang, want je hebt vaak maar een paar seconden de tijd.
Tot slot nog een extra tip: bij non-fictie en dan met name bij webvideo’s kun je vaak contact opnemen met de klant. Zo kun je achterhalen hoe de persoon in kwestie zelf graag omschreven wordt. Dat hebben we bijvoorbeeld gedaan bij een project voor Çavaria en het leverde ons deze mooie referentie op.
Meer leren over audiodescriptie? Schrijf je dan nu al in voor onze eendaagse workshop ‘Audiodescriptie schrijven voor film en tv’! Binnenkort organiseren we de workshop opnieuw.
Interesse? Mail naar susanne@nevero.nl en reserveer snel je plekje!
gepubliceerd op 15 april 2024
Deel op:
WK voetbal mét audiodescriptie
Vandaag, op 20 november 2022, gaat het WK voetbal van start in Qatar. ⚽ Blinde en slechtziende voetbalfans uit België kunnen alle wedstrijden van de Rode Duivels volgen met live audiodescriptie (AD) op VRT MAX. Twee audiobeschrijvers voorzien de volledige wedstrijden én de WK-talkshow van aangepast commentaar voor blinden en slechtzienden.
De commentatoren hebben al heel wat ervaring opgedaan op de Belgische blindentribunes. Die worden georganiseerd door Inter, een expertisecentrum in toegankelijkheid en Universal Design. Bij zo’n blindentribune zorgen vrijwillige commentatoren voor audiobeschrijving van de volledige wedstrijd. Daarbij geven ze veel meer details dan in het traditionele voetbalcommentaar: posities op het veld, emoties in het stadion, reacties van spelers en supporters, enz. Via een ontvangertje met een koptelefoon kunnen blinde/slechtziende voetballiefhebbers dit commentaar in de tribune volgen. Zo kunnen zij zich helemaal inleven en volop genieten van een wedstrijd van hun favoriete ploeg, in het stadion en samen met de andere supporters.
Nu is live audiodescriptie bij een tv-uitzending net weer wat anders dan commentaar geven in het stadion. Daarom kregen de geselecteerde commentatoren een extra training aangeboden door de VRT. Lesgever van dienst was Susanne Verberk, die al heel wat evenementen live beschreven heeft. Bovendien heeft ze toen ze het AD-script schreef voor ’14’, de musical over Johan Cruijff, ook wat ervaring opgedaan met het beschrijven van voetbalwedstrijden. 😊
Niet alleen in België…
Ook in Qatar zelf wordt audiodescriptie aangeboden tijdens het WK. Op 28 oktober verscheen een Engelstalig artikel in de Gulf Times over de audiodescriptie tijdens de openingsceremonie en de slotceremonie. In eerste instantie leek het alsof de audiodescriptie (in het Engels of het Arabisch) alleen in het stadion beluisterd zou kunnen worden, maar navraag bij dr. Josélia Neves (een van de initiatiefnemers) leerde dat iedereen mee zou kunnen luisteren.
En inderdaad, op 6 november maakte QF bekend dat de FIFA Interpreting-app ingezet wordt om de audiobeschrijvingen wereldwijd beschikbaar te maken. Je kunt de app downloaden in de iOS App store en Google Play. In hetzelfde bericht van QF staat dat ook de wedstrijden live-audiodescriptie krijgen.
Wil je meer leren over audiodescriptie? Neem dan een kijkje in ons opleidingsoverzicht op de website. Het is ook mogelijk om een privéopleiding te volgen en/of een opleiding op maat te laten maken, zoals we voor de VRT hebben gedaan.
gepubliceerd op 20 november 2022
Deel op:
The Passion met (audiodescriptie bij de) audiodescriptie
Op donderdag 14 april kon je alweer voor de vijfde keer The Passion volgen met live-audiodescriptie op NPO Radio 2. Zo hoefde wie niet (goed) ziet niks te missen van het muzikale paasverhaal. Ook wie doof of slechthorend is, kon The Passion volgen, want naast ondertiteling was er ook een gebarentolk (op NPO 1 Extra).
Zoals elk jaar verzorgde radio-dj Wouter van der Goes de audiodescriptie live via Radio 2. Daarbij beschreef hij, tussen de dialogen en liedteksten door, wat er in beeld gebeurt.
The Passion speelde zich dit jaar af in Doetinchem en het thema was ‘Alles komt goed?!’. Op Hemelvaart komt er een vervolg met dezelfde topcast, bestaande o.a. uit Noortje Herlaar in de rol van Maria, Soy Kroon als Jezus en Sabri Saad El Hamus als Pilatus. Ruud de Wild is verteller en leidt je door het verhaal.
Voor de ‘traditionele’ versie op Witte Donderdag had Dit Was de Radio het idee om eens iets anders te doen: The Passion met audiodescriptie – audiodescriptie. Een soort commentaar bij het commentaar, zeg maar.
Ik heb even meegeluisterd tijdens de uitzending, maar ik merkte al snel dat ik me zat te ergeren. 🙁 Van de andere kant vond ik het commentaar wel heel nuttig om uit te leggen waaróm audiodescriptie audiodescriptie is!
Zo zeggen ze op een gegeven moment: “Jezus kijkt naar Maria Magdalena. O ja, anders hadden we niet geweten dat Jezus naar Maria Magdalena kijkt! Hahaha”. Maar op zich is dat juist wel belangrijk omdat je anders niet weet van wie de vrouwenstem is die je meteen daarna hoort. Dergelijke korte beschrijvingen tussendoor, die voor jou als ziende misschien onbenullig lijken, kunnen belangrijke informatie bevatten voor wie de beelden niet ziet. Want anders zou Jezus het evengoed tegen een van de discipelen of om het even welke klant in het café kunnen hebben.
Op deze website kun je een zeven minuten durende compilatie van de aflevering van Dit Was de Radio beluisteren. Het voorbeeld van Maria Magdalena hierboven komt er ook in voor.
Luister je liever naar een échte audiodescriptie? In de video hieronder kun je een fragment van The Passion 2018 terugkijken met de audiodescriptie zoals die is uitgezonden op de radio. 👇
Het gaat om het nummer Huil nou, gezongen door Tommie Christiaan en Jeangu Macrooy tijdens The Passion 2018 in Amsterdam, De Bijlmer.
Wil je zelf leren hoe je audiodescriptie schrijft bij films en tv-programma’s? Op donderdag 19 mei organiseren we onze audiodescriptie-workshop in Maastricht.
gepubliceerd op 11 mei 2022
Deel op:
Over audiodescripties, audiotranscripties en transcripts
Audiodescriptie is een techniek om films, tv-series en nog veel meer toegankelijk te maken voor wie niet (goed) ziet. Maar hoe zit het eigenlijk met (audio)transcripties, transliteraties en transcripts?
Van klank naar schrift…
Een (audio)transcriptie is de uitgeschreven tekst bij een audiobestand. Het gaat dus om het omzetten van geluid in schrift. In de taalkunde wordt de term transcriptie ook gebruikt voor het zo nauwkeurig mogelijk omzetten van klanken in geschreven vorm. Elke klank heeft daarbij een eigen teken. Het Internationaal Fonetisch Alfabet wordt veel gebruikt bij het maken van transcripties.
Als je dus wilt weten hoe je het Engelse woord recipe uitspreekt, vind je in het woordenboek de volgende transcriptie: ‘resɪ̩pi. Het accent staat vóór de lettergreep die de klemtoon krijgt.
Tip! In de online Van Dale kun je ook horen hoe ‘recipe’ wordt uitgesproken. Klik daarvoor op het luidsprekertje. 🔈
Van schrift naar schrift…
Een transcriptie is niet hetzelfde als een transliteratie, want daarbij wordt het ene schriftsysteem omgezet in het andere. Een voorbeeld is het omzetten van Arabische of Russische namen in het Nederlands. Transliteratie gaat dus uit van een schrift, terwijl transcriptie uitgaat van klanken.
Het is soms wat verwarrend…
Foto van mwewering op Pixabay
En de rest…
Als het gaat om toegankelijke webvideo’s, kom je ook vaak de term transcript of tekstalternatief tegen. Het gaat dan om de volledig uitgeschreven versie van een video. Daarin geef je niet alleen weer wat er gezegd wordt (audiotranscriptie), maar ook door wie en soms ook hoe. Ook muziek en belangrijke achtergrondgeluiden komen in het transcript, net zoals een beschrijving van wat er in de video te zien is.
Een voorbeeld van een transcript vind je bij deze video: https://iplo.nl/thema/externe-veiligheid/webcollege-aandachtsgebieden-omgevingsveiligheid/ die we voor een videoproductiehuis toegankelijk hebben gemaakt. Klik op ‘Uitgeschreven tekst’ om het transcript te bekijken.
Bij audiodescriptie wordt er een extra vertelstem aan een video toegevoegd die op rustige momenten vertelt wat er in beeld te zien is. Daarvoor schrijven we een extra script dat wordt opgenomen en in de video wordt gemonteerd. Een voorbeeld is deze video, die we voor Genderklik.be hebben voorzien van audiodescriptie.
Wil je leren hoe je audiodescripties schrijft? Op donderdag 19 mei geven we een eendaagse opleiding in Maastricht!
gepubliceerd op 14 april 2022
Deel op:
Het audiobeschrijven van een boekverfilming
Veel boeken worden vroeg of laat verfilmd en die verfilmingen krijgen vaak ook weer audiodescriptie. Tijd dus voor een artikel over het audiobeschrijven van een boekverfilming.
Als audiobeschrijver wil je de blinde of slechtziende kijker dezelfde filmervaring bezorgen als de ziende kijker. Dat klinkt eenvoudig, maar niets is minder waar. Nog ingewikkelder wordt het wanneer je aan de audiodescriptie van een boekverfilming werkt. In dat geval heb je namelijk niet alleen het verhaal van de regisseur dat je wilt overbrengen op de kijker/luisteraar, maar ook het verhaal van de schrijver van het oorspronkelijke werk.
Bij een boekverfilming geeft een regisseur zijn/haar interpretatie van een boek. Vrijwel altijd verandert de regisseur dingen aan het verhaal: personages vallen weg of worden toegevoegd, verhaallijnen worden uitgebreid of juist ingekort en ga zo maar door. Tot zover hoeft dat geen probleem te zijn voor de audiobeschrijver, want die beschrijft zo objectief mogelijk wat er te zien is in de film.
Alleen vind ik dat je de schrijver van het boek niet over het hoofd mag zien. Vandaar dat ik, als ik aan een boekverfilming werk, altijd het boek een (paar) keer lees om me onder te dompelen in de stijl van de auteur. Zo had ik bij Tirza de roman van Arnon Grunberg voortdurend binnen handbereik zodat ik kon controleren of de woorden die spontaan bij mij opkwamen tijdens mijn schrijfwerk ook in het boek voorkwamen. Tot mijn plezier bleek dat vaak zo te zijn. Zo vond ik het jurkje dat Kaisa in de film draagt ‘groezelig’ en dat bleek ook het woord te zijn dat Grunberg had gebruikt om het jurkje te beschrijven.
Nog wat voorbeelden…
Onlangs hebben we de audiodescriptie geschreven bij de film ‘Ik wist het’, naar het boek van Chantal van Gastel. Mijn collega, die het grootste deel van het schrijfwerk voor haar rekening nam, had als voorbereiding ook het boek gelezen.
Sommige beschrijvingen hebben we letterlijk overgenomen uit het boek zoals de statige, oude kassa in de bloemenwinkel van Mia. Maar dat hebben we niet altijd gedaan. Zo is de bindtafel een werktafel geworden in de audiodescriptie omdat we bang waren dat het woord ‘bindtafel’ niet duidelijk genoeg zou zijn.
Dat is een van de uitdagingen in ons vak: de gebruiker hoort de audiodescriptie maar één keer, dus elk woord dat je gebruikt en elke zin moet meteen duidelijk zijn. Je kunt nl. niet terugspoelen om te checken of je iets wel goed begrepen hebt. Wat ons trouwens wel opviel, is dat de film echt exact dezelfde sfeer uitademt als het boek. De film is ook echt een lust voor het oog: van de kleren van Mia tot haar servies, mijn collega-audiobeschrijver en ikzelf vonden het allemaal even tof. 🥰
De trailer van de film ‘Ik wist het’
Een ander voorbeeld is een film die zich in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw afspeelt. Uiteraard hielp het boek om in de juiste, ouderwetse stijl te komen, maar nog belangrijker was dat de roman een schat aan informatie bevatte over hoe alledaagse voorwerpen in die tijd heetten. Het zou immers jammer zijn als in een historische film ineens een woord voorkomt dat helemaal niet in die tijd past. Meer over het audiobeschrijven van historische films lees je hier: https://www.audiobeschrijving.be/het-audiobeschrijven-van-een-historische-film. Wil je zelf leren hoe je audiodescripties schrijft bij films en tv-series? Volg dan onze workshop op donderdag 19 mei!
gepubliceerd op 21 februari 2022
Deel op:
Nieuwe opleidingsdata voorjaar 2022
Dit voorjaar organiseren we voor het eerst sinds lang onze eendaagse opleiding ‘Audiodescriptie schrijven voor film en tv’ én onze workshop ‘Ondertitelen’. Bovendien hebben we onze e-cursus Ondertitelen vernieuwd.
Vernieuwde e-cursus Ondertitelen met extra ondersteuning
Op maandag 16 mei 2022 gaat onze e-cursus Ondertitelen opnieuw van start. Nieuw is dat we vanaf deze editie extra ondersteuning aanbieden voor wie dat wil. Dat zit zo…
In de basisversie van de e-cursus volg je de opleiding volledig als zelfstudie, waarbij je gemiddeld een halve dag per week met de stof bezig bent. We werken met korte fragmentjes en laten verschillende soorten programma’s aan bod komen: films, documentaires, interviews, enz. Bij elk deel krijg je minstens één video waarmee je kunt oefenen. Ook krijg je zolang de cursus loopt elke week een persoonlijke mail met extra tips, achtergrondinformatie en ondertitelnieuwtjes.
Als je extra ondersteuning wilt, krijg je alles uit de basisversie mét meer oefenmateriaal, tussentijdse feedback en drie persoonlijke contactmomenten (3 x 30 minuten via Zoom/Skype of telefonisch).
Op de website vind je een handige tabel waarin je de twee versies met elkaar kunt vergelijken.
Dus: ben je vertaler en wil je weten of ondertitelen iets voor jou is? Of heb je een ander taalberoep en heb je interesse in ondertiteling, bijvoorbeeld voor doven en slechthorenden? Dan kun je in deze cursus drie maanden lang uittesten of het vak van ondertitelaar je ligt.
Audiodescriptie schrijven voor film en tv
Op donderdag 19 mei 2022 organiseren we onze eendaagse groepscursus ‘Audiodescriptie schrijven voor film en tv’ weer in Maastricht. En de dag erna staat er een workshop over ondertitelen op het programma!
Overweeg je om zelf audiobeschrijver te worden? Tijdens de opleidingsdag kun je uittesten of het vak je ligt. Ook krijg je informatie over de markt voor audiodescriptie in Nederland en België en leggen we je uit hoe een typische workflow eruitziet. Zo heb je meteen een realistisch beeld van de beroepsmogelijkheden.
We beginnen de dag met theorie. Hierin leer je wat audiodescriptie precies is en voor wie het bedoeld is, aangevuld met richtlijnen en praktische tips. Daarna is het tijd om aan de slag te gaan. Aan het eind van de dag heb je je eerste, korte audiodescriptie gemaakt.
Als je wilt, kun je na afloop van de cursusdag thuis je beschrijving verder afwerken. Je mag je videobeschrijving dan achteraf doorsturen ter beoordeling.
Op Audiodescriptie schrijven voor film en tv vind je alle info.
Ondertitelen van webvideo’s én voor social media
Op vrijdag 20 mei 2022 is het tijd om te leren ondertitelen! In onze opleiding van een halve dag leer je de basisprincipes van het ondertitelen en ga je met de heel eenvoudige ondertiteltool HappyScribe aan de slag. Aan het eind van de opleiding heb je je eerste korte video ondertiteld.
Na het volgen van de ondertitelworkshop ben je in staat om zelf ondertitels toe te voegen aan allerlei soorten webvideo’s (YouTube, Facebook, Instagram, filmpjes voor je eigen website…). Het gaat daarbij om ondersteunende ondertitels of om ondertitels voor doven en slechthorenden.
Als je wilt leren ondertitelen voor film en tv en als je interesse hebt in vertalend ondertitelen, kun je beter onze veel uitgebreidere e-cursus Ondertitelen volgen. In die cursus kun je drie maanden lang uittesten of het vak van ondertitelaar je ligt.
Heb je interesse? Stuur een mailtje naar susanne@nevero.nl om nu alvast je plaats te reserveren. Wacht niet te lang, want het aantal plaatsen is beperkt, zodat we iedereen voldoende begeleiding kunnen bieden.
Wil je meer weten over de opleidingslocatie? In deze video leid ik je rond. 👇
gepubliceerd op 3 februari 2022
Deel op:
De Taalsector Presenteert: de audiobeschrijver
Op 17 december 2021 was ik een van de sprekers tijdens de online lunchsessie van De Taalsector Presenteert. Ik was uitgenodigd om iets te vertellen over mijn mooie beroep als audiobeschrijver.
Om me voor te bereiden op de live-sessie besloot ik mijn oefensessie op te nemen. En dat leverde onderstaande video op. 👇
In de video vertel ik je wat meer over mijn werk als audiobeschrijver. Ik leg uit wat een audiobeschrijver precies doet aan de hand van vier verschillende soorten audiobeschrijving en ik stip kort aan welke vaardigheden je daarvoor nodig hebt. Voor wie liever leest, geef ik hieronder een uitgeschreven versie, waarin ik mijn antwoord op sommige vragen tijdens de live-sessie heb verwerkt.
Audiodescriptie bij film en tv
De audiobeschrijver schrijft een beknopt script om mee te geven wat er te zien is in een webvideo, film of tv-programma én hij/zij verzorgt ook de timing van de beschrijvingen. Je moet er dus voor zorgen dat wat er verteld wordt precies past. De beschrijvingen komen namelijk tussen de dialogen en belangrijke achtergrondgeluiden, want die bevatten ook informatie die nodig is om het verhaal te volgen.
Een bijkomende moeilijkheid is dat in ons taalgebied degene die het script schrijft niet altijd degene is die het inleest in de studio. Dat is eigenlijk nooit het geval, dus je moet kunnen inschatten hoe snel iemand anders de tekst inleest.
Gelukkig bestaat daar software voor en dat is dezelfde software als gebruikt wordt bij ondertiteling. De vaardigheden die je als audiobeschrijver voor film en tv nodig hebt, lijken ook wel op die van een ondertitelaar. Sterker nog, de software die wij gebruiken om AD-scripts in te schrijven, is in feite ondertitelsoftware. AD staat voor audiodescriptie. De afkorting wordt ook in andere landen veel gebruikt.
Meer weten over het schrijven van audiodescripties voor film en tv? In onze eendaagse opleiding geven we je een overzicht van de belangrijkste theorie, waarna je zelf aan de slag gaat met je eerste beschrijvingen. Ook krijg je een zevendaagse licentie van Wincaps Q4, de professionele software die wij gebruiken om onze audiodescripties te timen. Na afloop kun je de software aankopen met een mooie korting.
Audiodescriptie bij live-evenementen
Denk hierbij aan theatervoorstellingen maar ook aan evenementen in de openlucht zoals festivals, processies en dergelijke.
Audiodescripties bij theatervoorstellingen worden meestal voorbereid op basis van een video-opname (zie de uitleg hierboven). Maar de voorstelling die je beschrijft is live, dus je weet nooit 100% zeker of je vooraf voorbereide beschrijvingen wel zullen passen. Elke voorstelling is immers net iets anders. Bij evenementen in de openlucht is die timing nóg lastiger. Ik herinner me een Heilig Bloedprocessie in Brugge onder een dreigende wolkenhemel waarbij ze tegen het eind van de optocht steeds sneller gingen lopen en ik als beschrijver dus steeds minder tijd had om extra uitleg te geven…
Belangrijk om mee te geven: bij live-evenementen is de beschrijver vaak wel degene die het script heeft geschreven, al zijn er uitzonderingen. Bij The Passion is het bijvoorbeeld zo dat de audiodescriptie live wordt uitgezonden op de radio. Dus de radio-dj vertelt het verhaal, maar hij doet dat op basis van een script dat vooraf door iemand anders is uitgeschreven.
Een belangrijke vaardigheid is dat je heel flexibel moet zijn. Het gaat vaak om avond- en weekendwerk, waarbij je weinig voorbereidingstijd krijgt. Verder moet je durven improviseren als je zelf de stem bent. Af en toe moet je je script dus loslaten, zoals bij die processie toen iedereen zo snel liep. Maar bijvoorbeeld ook als er technische onderbrekingen zijn of als acteurs improviseren – ook dat moet je kunnen opvangen.
Tot slot is het belangrijk dat je stem het aankan: je moet soms lang praten, mag geen zwaar accent hebben en een beetje een aangenaam stemgeluid is altijd mooi meegenomen. Eigenlijk kun je de vaardigheden van een live-beschrijver wel vergelijken met die van een tolk – ik gebruik natuurlijk niet voor niets al jaren het bordje ‘blindentolk’.
Audiodescriptie voor museums: aangepaste rondleidingen / audiotours
Ook in de museumwereld wordt audiodescriptie toegepast. Tot een aantal jaar geleden ging het dan vooral om speciale rondleidingen voor blinde/slechtziende bezoekers, maar er is hoe langer hoe meer vraag naar bezoeken waarvoor je niet vooraf hoeft te reserveren en waarbij je als blinde/slechtziende kunstliefhebber op eigen initiatief naar een museum of tentoonstelling kunt gaan.
Je kunt als museum zo’n aanbod voor blinde/slechtziende bezoekers op twee manieren uitbouwen: ofwel zorg je dat je gidsen ‘inclusieve’ rondleidingen geven waarbij ze gebruikmaken van audiodescriptie-technieken ofwel creëer je een inclusieve audiogids of audiotour. Ik heb de afgelopen jaren al heel wat gidsen opgeleid (ook via een e-cursus) én audiotours geschreven. Vaak wordt er nog extra voelmateriaal ter beschikking gesteld, zoals een PictureLive, waarbij mensen een ‘tastbaar’ schilderij voor zich hebben met daarbij extra uitleg die ze via hun smartphone krijgen.
Wat hierbij vooral een belangrijke vaardigheid is, is dat je goed kunt schrijven. Voelelementen zijn mooie hulpmiddelen, maar blinde/slechtziende bezoekers zeggen vaak dat het net de beschrijvingen zijn die ervoor zorgen dat een kunstwerk voor hen tot leven komt. Maar ook bij de vorige twee vormen van audiodescriptie (voor film en tv én live) moet je mooie teksten kunnen afleveren die goed in het oor liggen.
Audiodescriptie bij sportevenementen
Dit is een vorm van audiodescriptie die ik zelf niet beoefen, maar ik heb wel al voetbalcommentatoren opgeleid. Waarom voetbal? Vrijwel alle grote voetbalclubs in Nederland en België hebben een eigen ‘blindentribune’. Daar kun je als blinde/slechtziende fan terecht en je krijgt een koptelefoontje met een ontvanger waarmee je het extra commentaar te horen krijgt. Dat is trouwens ook bij andere live-evenementen het systeem dat we gebruiken.
Het ‘blindencommentaar’ wordt live gebracht in het stadion, maar het wijkt wel af van het radiocommentaar. Zo vertellen de commentatoren vaker waar de bal zich precies bevindt op het veld en ze geven ook mee wat er rond het veld gebeurt en te zien is. Denk maar aan spandoeken met opvallende teksten. Als er een wave gebeurt, kan het zelfs zijn dat de commentator aftelt zodat de blinde/slechtziende fans gewoon mee kunnen doen met de rest op de tribune. Want dat is uiteindelijk het doel van AD: dat het een extra hulpmiddel is waardoor je als je blind of slechtziend bent, net zoals iedereen naar de bioscoop of het theater kunt, een museum kunt bezoeken of een voetbalwedstrijd kunt bijwonen.
gepubliceerd op 29-12-2021
Deel op:
Eervolle vermelding voor het Stay At Home Museum op de Museums + Heritage Awards
Herinner je je het Stay At Home Museum van Visit Flanders nog? De BBC noemde het vorig jaar al het beste lockdown-entertainment en nu komt daar nog een eervolle vermelding bij in de categorie ‘Best Use of Digital (International)’ op de Museums + Heritage Awards.
Het Stay At Home Museum bestond uit vijf videorondleidingen door toonaangevende museums in België. Iedereen die wilde, kon thuis achter de computer een gegidste rondleiding volgen en daarna in een live-sessie vragen stellen aan de gids. Het werk van Van Eyck, Bruegel, Rubens en Ensor werd besproken én er was een bezoek aan het Hof van Busleyden in Mechelen.
De rondleidingen werden ook op YouTube gepubliceerd, waar ze algauw honderdduizenden views behaalden. Om een nóg groter publiek te bereiken, werden de video’s volledig toegankelijk gemaakt. Zo kwam er voor elke video een versie met ondertiteling, gebarentaal (VGT én International Sign) en audiodescriptie met hoorbare vertalingen voor wie blind of slechtziend is. Wij zorgden voor de audiodescripties in het Nederlands en in het Engels.
Verlengde audiodescriptie
Wat dit audiodescriptie-project extra bijzonder maakte, was onze keuze voor ‘extended audiodescriptie’ of EAD. Bij zo’n ‘verlengde audiodescriptie’ pauzeren we de video af en toe zodat er meer tijd is om extra beschrijvingen toe te voegen.
Wie bij ons een opleiding heeft gevolgd, zal nu waarschijnlijk even de wenkbrauwen fronsen. We hameren er altijd op dat de beschrijvingen precies moeten passen in de pauzes en rustige momenten van de video. Audiodescriptie en dialogen of belangrijke achtergrondgeluiden mogen elkaar zeker niet overlappen. Hoe zit het dan met die pauzes voor verlengde audiodescriptie?
Eigenlijk is het heel eenvoudig: na een eerste visie van de oorspronkelijke video’s bleek dat er heel weinig ruimte was om ‘gewone’ beschrijvingen toe te voegen. Dat zou jammer zijn aangezien er erg bijzondere kunstwerken werden behandeld. Vandaar de keuze om, waar nodig, de video’s even te pauzeren zodat we op z’n minst die kunstwerken en de locaties konden beschrijven. Toch was het niet de bedoeling dat de video’s veel langer zouden worden dan de oorspronkelijke video’s, dus we konden zeker niet ‘onbeperkt’ beschrijvingen toevoegen.
Tot slot hadden we het geluk dat EAD technisch mogelijk was bij deze video’s. Bij een film of tv-serie in de Earcatch-app is zoiets uitgesloten, want de audiobeschrijving loopt synchroon met de filmvoorstelling of tv-uitzending. Als je daar extra informatie zou toevoegen, begint de audiodescriptie al snel uit te lopen, wat niet de bedoeling is. Maar bij het Stay At Home Museum kon het wel – en zo hoefden blinde en slechtziende kunstliefhebbers niks te missen.
Untitled Workers Club
Wat ik zelf heel mooi vond, was dat de eervolle vermelding naar de ‘Untitled Workers Club’ ging die namens Visit Flanders het Stay At Home Museum mogelijk had gemaakt. Daarmee wordt aangegeven dat er achter dit mooie project een hele groep mensen zat. Niet alleen de gidsen die de rondleidingen gaven, maar ook het videobedrijf dat alles zo mooi in beeld bracht, de tolken die de Franse, Nederlandse of Engelse uitleg omzetten in Vlaamse gebarentaal of International Sign en natuurlijk ook ons team. Meer info over de Museum + Heritage Awards op https://awards.museumsandheritage.com/hall-of-fame/.
Benieuwd naar de toegankelijke videorondleidingen van het Stay At Home Museum? Je vindt ze hier in het Nederlands en hier in het Engels.
gepubliceerd op 5 augustus 2021
Deel op: