Hoe word ik ondertitelaar?

In Facebookgroepen voor vertalers wordt vaak de vraag gesteld wat je moet doen als je als ondertitelaar aan de slag wilt. Binnenkort studeren er weer heel wat vertalers af en een deel van hen wil ongetwijfeld graag gaan ondertitelen. Speciaal voor hen geven we hier tips voor aspirant-ondertitelaars.

Kort en bondig

Een van de redenen dat ondertiteling tot de verbeelding spreekt, is dat het een erg creatieve vorm van vertalen is. Bovendien is het nog best een uitdaging om beknopt te vertalen. Je hebt tenslotte maar twee korte regeltjes tot je beschikking. Als ondertitelaar moet je véél schrappen om tot een goede ondertitelvertaling te komen. Het is niet uitzonderlijk dat we de helft of zelfs meer van wat er gezegd wordt moeten weglaten in de vertaling. Anders heeft de kijker niet genoeg tijd om het allemaal te lezen. Sommige vertalers vinden dat erg frustrerend. Als dat voor jou ook geldt, is ondertitelen geen beroep waar je veel voldoening uit zult halen.

Maar ook technisch

Daarnaast onderschatten mensen vaak hoe technisch het werk is en dan met name het ‘spotten’ of ‘timen’ van de ondertitels. Daarbij bepaalt de ondertitelaar tot op 1/25^e van een seconde nauwkeurig wanneer een ondertitel in beeld komt en wanneer de ondertitel weer moet verdwijnen. We houden daarbij rekening met de leesbaarheid van de vertaling (ook wel ‘leessnelheid’ genoemd), maar ook met scènewissels en dergelijke. Die techniek komt in de traditionele vertaalopleidingen in mijn ogen onvoldoende aan bod, dus extra begeleiding van een ervaren ondertitelaar is geen overbodige luxe.

Speciale software

Ondertitelen gebeurt in speciale software. Gelukkig is die software de afgelopen jaren flink in prijs gedaald. Tegenwoordig kun je voor zo’n 300 euro per jaar al professionele ondertitelsoftware huren. In je huurcontract zit meteen een abonnement op de helpdesk inbegrepen.

Wij werken graag met WinCaps Q4 van de firma Broadstream. Je kunt die software hier downloaden: WinCaps Q4 Standard Subscription + Email Support (affiliate-link). Je kunt zelf kiezen hoe lang je licentie geldig blijft (een maand, een halfjaar of een jaar). Hoe langer de termijn, hoe voordeliger de prijs. En omdat je via deze affiliate-link bestelt, krijg je er nog een mooie korting bovenop als je de code ‘Nevero’ invult bij je bestelling. Je krijgt de korting ook als je al een WinCaps-licentie hebt die je via deze link verlengt.

Extra tips

De beste manier om als ondertitelaar te beginnen is door te proberen om bij een serieus ondertitelbedrijf een test af te leggen. Als je voor zo’n test slaagt, dan zal het bureau investeren in je verdere opleiding en begeleiding. Tegelijkertijd zijn er niet veel vacatures, dus de kans dat je meteen ergens een test kunt gaan doen is vrij klein. In de tussentijd kun je proberen om zelf wat te oefenen met freeware om zo ervaring op te doen, maar het risico bestaat dat je jezelf verkeerde dingen aanleert.

Wat je ook kunt doen, is bijvoorbeeld TED Talks vertalen. Daarbij krijg je de oorspronkelijke taalversie als basis zodat je ‘alleen nog maar’ een beknopte vertaling hoeft te maken. Nu is dat niet hetzelfde als professioneel ondertitelen, maar enkele basisregels pik je zo wel op. Bovendien heeft TED een systeem waarbij je werk altijd wordt nagekeken en je feedback krijgt. Zo leer je bij elke opdracht die je doet weer wat bij. Meer informatie vind je op de TED-website.

Heb je nog helemaal geen ondertitelervaring en wil je eerst eens kijken of ondertitelen iets voor jou is voor je aan het solliciteren slaat? Dan kun je onze e-cursus Ondertitelen voor film en tv volgen. Daarin kun je drie maanden lang uittesten of het vak van ondertitelaar je ligt.

Tot slot iets wat ik afraad en dat is om de software meteen voor lange tijd te huren of om een licentie af te sluiten voor onbepaalde duur. Daarmee zou ik wachten tot je minstens één vaste klant hebt. Voor die tijd ben je beter af met een maandabonnement. Bovendien zou je niet de eerste zijn die dolenthousiast begint om na een paar opdrachten vast te stellen dat het gepuzzel en de technische beperkingen echt niks voor jou zijn…

gepubliceerd op 2 juni 2022