Nog even over de ondertitels bij Squid Game…

Eerder deze maand kon je op verschillende sites lezen dat de (Engelse) ondertitels bij Squid Game vol fouten stonden.*

Uiteindelijk bleek het nog best mee te vallen: de TikTokker die de controverse startte, had namelijk de Engelse ondertitels voor doven en slechthorenden afgespeeld bij het oorspronkelijke Koreaanse geluid. Alleen waren die ondertitels gebaseerd op de Engelse dubbing of nasynchronisatie, wat een heel andere vorm van vertaling is dan interlinguaal ondertitelen. 

Bij dubbing of nasynchronisatie is het belangrijk dat de lipbewegingen van de acteurs zo goed mogelijk gevolgd worden, en af en toe leidt dat tot erg korte vertalingen die passen bij het beeld en niet zozeer weergeven wat er letterlijk gezegd wordt. 

Bij vertalend ondertitelen gelden dan weer heel andere regels - op mijn blogs schrijf ik daar regelmatig over. Ook daar moet je beknopt vertalen, maar je houdt ook in het achterhoofd dat de kijker het oorspronkelijke geluid hoort. Als hij/zij die taal verstaat, vallen extreem vrije vertalingen natuurlijk meteen op...

Het is zeker niet de eerste keer dat mensen de ondertitels van de dubbing/nasynchronisatie combineren met de oorspronkelijke soundtrack en zo 'fouten' ontdekken. Eigenlijk zou het handig zijn als je bij het originele geluid alleen vertalende ondertiteling (voor doven en slechthorenden) kan selecteren, dat scheelt weer wat ophef op TikTok. 😁

Meer info over wat er precies aan de hand was mét commentaar van specialisten lees je in dit Australische artikel.

Niet alleen maar fouten… 

Na alle ophef over de ondertitels van Squid Game, is het ook wel eens fijn om iets positiefs over ondertiteling te lezen. Zo zet Slator ondertitelaars op de eerste plaats als het gaat om vakgebieden waar vertalers essentiële experts zijn én blijven. 🎧😊

Overigens, de Nederlandse ondertitels bij Squid Game zijn gebaseerd op de Engelse. Dat is een vrij gangbare praktijk in de ondertitelwereld. Om te beginnen zijn er niet genoeg ondertitelaars die rechtstreeks uit het Koreaans kunnen vertalen. Bovendien heeft Netflix niet alleen Engelse en Nederlandse ondertitels nodig, natuurlijk. Squid Game wordt in heel veel landen uitgezonden en voor al die landen worden vertalingen gemaakt (nasynchronisatie of ondertiteling of allebei). Om dat vertaalproces zo soepel mogelijk te laten verlopen, wordt er veel met tussenvertalingen gewerkt. Je kunt het vergelijken met tolkwerk: voor zeldzame talencombinaties wordt er ook vaak via een tussentaal getolkt. Bij de EU is dat meestal Engels of Frans. Dat moet ook wel, want met 24 officiële talen zijn er maar liefst 552 talencombinaties te maken!

Bij Netflix (en ook bij andere producenten) is Engels vaak de eerste taal waarin een film of tv-serie vertaald wordt. Als het goed is, krijgen de vertalers en ondertitelaar voor de andere talen niet alleen een Engelse tekst als basis, maar krijgen ze heel veel extra uitleg over allerlei nuances en verwijzingen in de originele taal. Zo’n basisbestand wordt een template genoemd. 

Wil je meer weten over vertalend ondertitelen en over het werken met templates? In onze e-cursus Ondertitelen voor film en tv komt dat allemaal uitvoerig aan bod! 

O, en de tarieven...

Intussen blijven er maar nieuwe artikelen verschijnen over de ondertitels bij Squid Game. Het beste artikel dat ik tot nu toe heb gelezen, verscheen op 8 november en heeft als titel: Lost in translation: The global streaming boom is creating an severe translator shortage. De informatie die gegeven wordt is correct, en de journalist heeft met professionele ondertitelaars gepraat én met CEO's van grote ondertitelbureaus. Het artikel werd druk besproken op social media, vooral door audiovisueel vertalers. Volgens hen is er helemaal geen tekort aan ondertitelaars, maar willen de grote ondertitelbureaus gewoonweg niet genoeg betalen.

Zelf denk ik dat het wat ingewikkelder ligt dan dat. Zo vind je in de tekst een link naar de 'Global Rate Card' van Netflix. Daarin staat precies hoeveel Netflix betaalt aan de bedrijven waar het werk aan uitbesteedt. Voor vertaling en ondertiteling uit het Engels in het Nederlands is dat $11,50 per programmaminuut. Let wel, het gaat hier om US dollar, op dit moment is dat zo'n tien euro. Dat geld gaat niet rechtstreeks naar de ondertitelaar, want het bedrijf heeft ook nog andere kosten (eindredactie, projectmanagement, personeel, huur, verzekeringen, enz.). En daar zit het probleem: €10,00 per programmaminuut is al erg weinig, als er nog de helft afgaat, blijft er helemaal niks over. En daarom hoeft het dus niet te verbazen dat ondertitelbedrijven moeite hebben om professionele ondertitelaars te vinden die voor Netflix willen werken.

*Ik heb de reeks zelf niet gezien en ik wéét dat Netflix berucht is vanwege de slechte vertalingen en ondertitels, maar hier bleek dus iets heel anders aan de hand te zijn. Overigens: fouten in Netflix-ondertitels kun je altijd melden via een speciale knop in het menu.

gepubliceerd op 28 oktober 2021

bijgewerkt op 11 november 2021