Ken jij de Europese Toegankelijkheidswet al?
Over minder dan een jaar wordt de Europese Toegankelijkheidswet van kracht. Maar wat wil dat nu eigenlijk zeggen? đ©ââïž
De European Accessibility Act (EAA) of Europese Toegankelijkheidswet houdt eenvoudig gezegd in dat producten en diensten die belangrijk zijn voor mensen met een handicap ook toegankelijk moeten zijn voor hen.
Tot nu toe gold die verplichting voor overheidsinstellingen, maar vanaf 28 juni 2025 komen daar ook bedrijven bij. Het toepassingsgebied van de wet is heel breed.
Zo moeten banken ervoor zorgen dat geldautomaten gebruikt kunnen worden door mensen die niet (goed) zien. Vandaar bijvoorbeeld dat je je koptelefoontje kunt aansluiten op zoân automaat, zodat je de gesproken menuâs hoort.
En supermarkten en andere winkels met zelfscanners moeten kassaâs hebben waar je vlot kunt afrekenen vanuit je rolstoel.
De wet geldt ook voor websites. Het gaat daarbij niet alleen om webwinkels en entertainmentdiensten. Ook sites van aanbieders van âprofessionele dienstenâ moeten toegankelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan advocaten, artsen of makelaars.
Er zijn wel een paar uitzonderlingen: micro-ondernemingen hoeven niet te voldoen en de wet geldt ook niet voor websites die niet worden bijgewerkt.
Een micro-onderneming is een onderneming waar minder dan 10 personen werkzaam zijn en waarvan de jaaromzet niet meer dan 2 miljoen euro bedraagt. Meer daarover in dit artikel.
Wat dat niet-bijwerken betreft, moet je opletten. Het geldt niet alleen voor dingen die voor de hand liggen zoals nieuwe paginaâs of blogberichten toevoegen. Ook als je de prijzen van je diensten of producten aanpast op je site, ben je al aan het bijwerken. Nieuwe websites moeten sowieso toegankelijk zijn.
Maar hoe weet je nu of je site toegankelijk is?
Een website is toegankelijk als hij voldoet aan de WCAG, de Web Content Accessibility Guidelines. Als we bijvoorbeeld kijken naar videoâs op websites, dan stelt Richtlijn 1.2 van de WCAG het volgende: âBied alternatieven voor op tijd gebaseerde mediaâ. âOp tijd gebaseerde mediaâ is hoe ze video- en audiobestanden noemen.
Vervolgens staat er in 1.2.2 Captions (Prerecorded) Level A: âBij alle vooraf opgenomen audio-inhoud in gesynchroniseerde media worden onderschriften geboden, behalve wanneer de media een media-alternatief voor tekst is (sic) en duidelijk als zodanig is (sic) gemarkeerd.â
Nu zijn de WCAG-teksten behoorlijk pittig, maar geen nood. Op de site van Belgian Web Accessibility vind je een leesbare versie van de tekst met handige tabellen. Zo kun je snel zien of je ondertiteling, audiodescriptie, een transcript, een combinatie van die drie of ze alle drie moet aanbieden bij je videoâs. Meer info op https://accessibility.belgium.be/nl/artikels/audio-en-video.
In deze video vertelt Susanne over de Europese Toegankelijkheidswet, die op 28 juni 2025 van kracht wordt. Ze legt kort uit welke gevolgen de wet heeft voor bedrijven en dan met name voor webvideoâs die bedrijven op hun site hebben staan.
Leer transcripts maken Ă©n ondertitelen!
Wil je Ă©cht aan de slag om je webvideoâs toegankelijk te maken, bijvoorbeeld om nu al klaar te zijn voor de Europese Toegankelijkheidswet? Dan helpen we je graag op weg!
We hebben namelijk een opleiding waarin je leert om transcripts te maken Ă©n een ondertitelopleiding.
Beide opleidingen zijn volledig online. Je krijgt twee maanden toegang en in die twee maanden kun je oefenen en de opleiding zo vaak volgen als je wilt.
Wil je meteen beginnen? Koop dan hier de cursus over transcripts en hier de cursus over het ondertitelen van webvideoâs.
Bij elke opleiding kun je een e-book bijbestellen met alle theorie en handige stappenplannen. Laat deze kans dus niet aan je voorbij gaan!
gepubliceerd op 31 juli 2024
bijgewerkt op 27 september 2024
Deel op:
Ik vroeg AI om een ondertitelcursus te makenâŠ
Tot nu toe stonden onze e-cursussen op een afgeschermd deel van deze website, maar binnenkort verhuizen ze naar een eigen platform. đ€© Een van de extra functies van dat platform is dat je cursussen kunt maken met behulp van AI of artificiĂ«le intelligentie.
Ik was benieuwd wat AI zou doen met een onderwerp als âondertitelenâ, dus deed ik de test.
Allereerst, hoe werkt zoiets, een cursus maken met AI?
Dat bleek verrassend eenvoudig te zijn. Het enige wat ik moest doen, was een titel opgeven en een heel beknopte beschrijving van de inhoud van de cursus.
Als titel koos ik voor âOndertitelenâ en dit is de korte inhoud die ik schreef: In deze cursus leer je wat ondertiteling is en waaraan goede ondertitels moeten voldoen.
Het tweede deel van de zin (waaraan goede ondertitels moeten voldoen) had ik bewust erbij gezet om te vermijden dat de AI alleen met een theoretisch verhaaltje zou komen over wat ondertiteling is. Daarna ging de AI aan het werk en in een mum van tijd (echt minder dan een minuut) stelde ze al een inhoudsopgave voor. Ja, ik schrijf vanaf nu âzeâ omdat AI vrouwelijk is.
De inhoudsopgave bestond uit vijf topics met elk drie hoofdstukken, dus vijftien hoofdstukken in totaal. Nadat ik de titels wat gestroomlijnd had, gaf ik de AI de opdracht om de cursus verder uit te werken. Dat âstroomlijnenâ stelde niet veel voor, ik heb alleen de stijl wat aangepast omdat de AI het had over âondertitelsâ, dan over âondertitelingâ en een keer over âde ondertitelâ.
Een minuut of vijf later was de cursus al klaar! En daarna begon het leuke werk. Ik besloot om de tekst niet verder aan te passen, maar om er een kritisch commentaar bij te schrijven. Om duidelijk te maken welke tekst van de AI kwam en welke tekst van mij, heb ik mijn tekst cursief gezet.
Kritisch commentaar
In mijn commentaar merk ik op waar de AI zichzelf tegenspreekt, wanneer ze niet-bestaande woorden gebruikt (en dat doet ze regelmatig) en wanneer ze regelrechte onzin verkoopt. Zo beweert ze dat audiodescriptie een vorm van ondertiteling voor doven en slechthorenden is. En als er nu eens iets is, wat ik niet graag hoor⊠đ€Ș
Wat ik vooral grappig vond, is hoe zeker de AI lijkt van zichzelf, ook als ze duidelijk niet weet waar ze het over heeft. Aan de andere kant is ze soms een luie student die allerlei trucjes gebruikt om toch maar aan het gevraagde aantal woorden te komen voor een opstel. Zo zijn er paragrafen waar ze drie keer na elkaar min of meer hetzelfde vertelt.
Kortom: ik heb me er echt mee geamuseerd en ik hoop jij ook! Want als lezer van de nieuwsbrief krijg je als eerste toegang tot de minicursus âOndertitelen â een inleiding door AIâ. Uiteraard is de cursus volledig gratis.
Toegang krijgen is heel eenvoudig. Ga naar https://nevero.thehuddle.nl/ en maak een profiel aan. Je kunt zelf een wachtwoord kiezen. Daarna heb je een maand lang toegang.
gepubliceerd op 18 januari 2024
Deel op:
Hoeveel minuten vertaalt een ondertitelaar per dag?
Een vraag die vaak gesteld wordt is hoeveel minuten een ondertitelaar per dag vertaalt. In het artikel over ondertitelen voor Netflix schreef ik al dat sommige media berichtten dat je ârijk zou worden door naar Netflix te kijkenâ. Helaas bleek dat veel mensen enorm overschatten hoe veel (of beter gezegd: hoe weinig) minuten je per dag kunt vertalen en ondertitelen. En met minuten bedoel ik hier uiteraard programmaminuten, niet het aantal minuten dat je bezig bent.
Blijkbaar denken mensen dat je makkelijk 10 minuten programma per uur kunt vertalen en ondertitelen. Tel daar nog bij dat de tarieven die in het Netflix-artikel vermeld werden de prijzen waren die de tussenbureaus krijgen, en ineens lijkt ondertitelen een enorm lucratieve bezigheid. 8 uur vertalen x 10 minuten x 11,50 dollar = 920 dollar per dag, enkel en alleen om tv te kijken.
10 minuten per uur of per dag?
Maar helaas, 10 minuten ondertitelen per uur is allesbehalve realistisch. Bij Nevero gaan we ervan uit dat een ervaren ondertitelaar ongeveer 20 tot 30 minuten programma per dag kan afwerken. Natuurlijk is dat afhankelijk van hoeveel er gesproken wordt in het programma en de moeilijkheidsgraad.
De Europese vereniging AVTE (AudioVisual Translators Europe) adviseert om voor een programma van 52 minuten een volledige werkweek uit te trekken. Daarbij merken ze wel op dat het eigenlijke ondertitelen geen 40 uur in beslag neemt, maar dat je ook je vertaling grondig moet nakijken en dat opzoekwerk soms ook tijdrovend kan zijn. Daar komt nog bij dat veel ondertitelaars op freelancebasis werken. Je moet dus ook tijd vrijmaken om je administratie te doen, contacten met klanten te onderhouden, opdrachten in te plannen en natuurlijk om blogs te schrijven. đ
Waarom is het aantal minuten zo belangrijk?
Op zich doet het er niet zoveel toe hoe lang je aan een programma bezig bent zolang je je werk maar op tijd inlevert. Alleen is het zo dat ondertitelaars vaak per programmaminuut betaald worden. Hoe meer minuten je per dag kunt vertalen, hoe meer je verdient. Het is dus niet zo dat we met een tarief per woord werken, zoals in de vertaalwereld gebruikelijk is.
Wil je meer van dit soort tips? In onze e-cursus Ondertitelen krijg je nog veel meer achtergrondinfo en ondertitelnieuwtjes. Op 15 november 2022 gaan we opnieuw van start!
gepubliceerd op 16 september 2022
Deel op:
Waarom zijn ondertitels meestal wit?
Een vraag die ik af en toe krijg is hoe het komt dat ondertitels standaard wit zijn. Voor het antwoord moeten we terug in de tijd, naar de stomme film. Om tussentitels (en later ondertitels) aan een filmbeeld toe te voegen, werd er een stukje uit de film âgebrandâ. Daar waar er geen film meer was, scheen het projectorlicht rechtstreeks op het doek. Aangezien projectorlicht wit is, is de ondertitel dat ook. Tegenwoordig hebben we het trouwens nog steeds over het âinbrandenâ van ondertitels in een video, ook al gebeurt het nu volledig digitaal.
In deze video op mijn YouTube-kanaal vertel ik je meer over het inbranden van ondertitels in je video en het werken met losse srt-bestanden. Ook krijg je een kort overzicht van de voor- en nadelen van inbranden vs. srtâs.
Die witte ondertitels zijn lang niet overal de standaard gebleven. In Korea bijvoorbeeld is geel de gebruikelijke kleur voor ondertiteling. Dat is ook de reden dat sommige Samsung-tvâs soms gele ondertitels weergeven. Tegenwoordig kun je vaak zelf de kleur van de ondertitels aanpassen op je tv. Netflix en Apple TV bieden bijvoorbeeld die functie. Naast de kleur kun je ook de grootte van de letters kiezen en bepalen of er een zwart of grijs balkje achter de ondertitels moet komen.
Kleuren bij ondertiteling voor doven en slechthorenden
Wie teletekst-ondertiteling gebruikt, zal merken dat er vaak kleuren voorkomen in de ondertitels voor doven en slechthorenden. Die kleuren dienen dan om verschillende sprekers van elkaar te onderscheiden en ze worden in een vaste volgorde uitgedeeld. Door elk personage een eigen kleur te geven, maak je het voor de dove en slechthorende kijkers een stuk eenvoudiger om de spreker te identificeren.
Als je zelf videoâs maakt, kun ook zelf kleuren toevoegen als je de ondertitels inbrandt. In de video hieronder leg ik uit hoe het werkt in Happy Scribe. Wil je meer leren over ondertitelen met Happy Scribe? In onze workshop van een halve dag deel ik al mijn tips & tricks.
Bij het toekennen van kleuren gaan we als volgt te werk:
Muziekomschrijvingen, achtergrondgeluiden, songteksten en voice-overs zijn altijd wit. Daarnaast krijgt ook het belangrijkste hoofdpersonage wit.
Na wit zijn cyaan (lichtblauw) en geel de duidelijkste kleuren. Deze gebruiken we dus voor andere belangrijke personages. De volgende kleur die we gebruiken is magenta (roze). Groen, rood en donkerblauw zijn minder goed leesbaar, dus die reserveren we voor minder belangrijke personages.
Ook is het erg belangrijk dat elk personage een eigen, vaste kleur heeft en houdt. Dat is minder eenvoudig dan het lijkt omdat personages vaak met elkaar in dialoog gaan en we in dat geval dus twee verschillende kleuren moeten zien te gebruiken. Als er heel veel personages zijn in een programma, moet je als ondertitelaar dus heel goed opletten wie je welke kleur geeft!
Toch zijn kleuren niet de enige manier om sprekers van elkaar te onderscheiden in ondertiteling. In onze ondertitelcursus leer je precies hoe het werkt. De e-cursus loopt nog tot 15 augustus, maar dit najaar zetten we de cursus opnieuw op de planning. Laat zeker iets weten als je mee wilt doen!
gepubliceerd op 28 juli 2022
Deel op:
Het vertalen en ondertitelen van webvideoâs
Mensen denken vaak dat je als ondertitelaar alleen films en tv-series vertaalt, maar in de praktijk doen we heel veel andere dingen. Zo ondertitelen we voor onze klant Movid interviews met artsen die onderzoek doen naar kanker. Geen gemakkelijke materie, zeker niet als je weet dat we deze videoâs puur op gehoor vertalen, dus zonder uitgeschreven tekst van de interviews.
Interview met dr. Christos Sotiriou over borstkanker, een video die wij hebben vertaald en ondertiteld
Vóór de ondertitels in het beeld worden gebrand, worden de vertalingen altijd nog eens gecontroleerd door de eindklant, Stichting tegen Kanker. Bij het nalezen besteden zij vooral aandacht aan de juiste medische terminologie. Tegelijkertijd mogen ze de technische beperkingen van het ondertitelen niet uit het oog verliezen. Uiteindelijk hebben we maar een à twee regels van ongeveer 40 karakters inclusief spaties en de ondertitels mogen ook niet te snel voorbij geflitst komen.
Over deze en andere uitdagingen die bij het vertalen en ondertitelen van deze videoâs komen kijken, heb ik een tijd geleden een Engelstalig artikel geschreven voor OTTIAQ, een vertalersvereniging uit Canada.
Engelstalig artikel over ons ondertitelwerk in Circuit
Het artikel kwam er na een verzoek van de Ordre des traducteurs, terminologues et interprÚtes agréés du Québec (OTTIAQ). Ze vroegen of ik wilde meewerken aan een nummer van Circuit, hun magazine over taal en vertalen. Circuit verschijnt elk kwartaal en elke keer is er een ander thema. Het nummer waar ik aan heb bijgedragen ging over audiovisuele vertaling.
Het artikel heeft als titel âMore than Words: Interlingual Subtitling in a Bilingual Country â Translating and Subtitling Corporate Videosâ en het gaat over het vertaal- en ondertitelwerk voor Stichting tegen Kanker. Dat is een Belgische stichting, en dat betekent dat we Nederlands gesproken videoâs in het Frans vertalen en omgekeerd.
Naast wat algemene achtergrondinformatie en een beknopte uitleg over de technische aspecten die bij het ondertitelen komen kijken, sta ik in het artikel ook stil bij een aantal zaken die het vertalen van bedrijfsvideoâs net iets anders maken dan het vertalen van bijvoorbeeld een tv-programma.
Circuit is al twee keer uitgeroepen tot beste tijdschrift door de International Federation of Translators (Internationale Vereniging voor Vertalers). Het was dan ook een hele eer om voor dit toonaangevende blad te schrijven.
gepubliceerd op 9 juni 2022
Deel op:
Nieuwe opleidingsdata voorjaar 2022
Dit voorjaar organiseren we voor het eerst sinds lang onze eendaagse opleiding âAudiodescriptie schrijven voor film en tvâ Ă©n onze workshop âOndertitelenâ. Bovendien hebben we onze e-cursus Ondertitelen vernieuwd.
Vernieuwde e-cursus Ondertitelen met extra ondersteuning
Op maandag 16 mei 2022 gaat onze e-cursus Ondertitelen opnieuw van start. Nieuw is dat we vanaf deze editie extra ondersteuning aanbieden voor wie dat wil. Dat zit zoâŠ
In de basisversie van de e-cursus volg je de opleiding volledig als zelfstudie, waarbij je gemiddeld een halve dag per week met de stof bezig bent. We werken met korte fragmentjes en laten verschillende soorten programmaâs aan bod komen: films, documentaires, interviews, enz. Bij elk deel krijg je minstens Ă©Ă©n video waarmee je kunt oefenen. Ook krijg je zolang de cursus loopt elke week een persoonlijke mail met extra tips, achtergrondinformatie en ondertitelnieuwtjes.
Als je extra ondersteuning wilt, krijg je alles uit de basisversie mét meer oefenmateriaal, tussentijdse feedback en drie persoonlijke contactmomenten (3 x 30 minuten via Zoom/Skype of telefonisch).
Op de website vind je een handige tabel waarin je de twee versies met elkaar kunt vergelijken.
Dus: ben je vertaler en wil je weten of ondertitelen iets voor jou is? Of heb je een ander taalberoep en heb je interesse in ondertiteling, bijvoorbeeld voor doven en slechthorenden? Dan kun je in deze cursus drie maanden lang uittesten of het vak van ondertitelaar je ligt.
Audiodescriptie schrijven voor film en tv
Op donderdag 19 mei 2022 organiseren we onze eendaagse groepscursus âAudiodescriptie schrijven voor film en tvâ weer in Maastricht. En de dag erna staat er een workshop over ondertitelen op het programma!
Overweeg je om zelf audiobeschrijver te worden? Tijdens de opleidingsdag kun je uittesten of het vak je ligt. Ook krijg je informatie over de markt voor audiodescriptie in Nederland en België en leggen we je uit hoe een typische workflow eruitziet. Zo heb je meteen een realistisch beeld van de beroepsmogelijkheden.
We beginnen de dag met theorie. Hierin leer je wat audiodescriptie precies is en voor wie het bedoeld is, aangevuld met richtlijnen en praktische tips. Daarna is het tijd om aan de slag te gaan. Aan het eind van de dag heb je je eerste, korte audiodescriptie gemaakt.
Als je wilt, kun je na afloop van de cursusdag thuis je beschrijving verder afwerken. Je mag je videobeschrijving dan achteraf doorsturen ter beoordeling.
Op Audiodescriptie schrijven voor film en tv vind je alle info.
Ondertitelen van webvideoâs Ă©n voor social media
Op vrijdag 20 mei 2022 is het tijd om te leren ondertitelen! In onze opleiding van een halve dag leer je de basisprincipes van het ondertitelen en ga je met de heel eenvoudige ondertiteltool HappyScribe aan de slag. Aan het eind van de opleiding heb je je eerste korte video ondertiteld.
Na het volgen van de ondertitelworkshop ben je in staat om zelf ondertitels toe te voegen aan allerlei soorten webvideoâs (YouTube, Facebook, Instagram, filmpjes voor je eigen websiteâŠ). Het gaat daarbij om ondersteunende ondertitels of om ondertitels voor doven en slechthorenden.
Als je wilt leren ondertitelen voor film en tv en als je interesse hebt in vertalend ondertitelen, kun je beter onze veel uitgebreidere e-cursus Ondertitelen volgen. In die cursus kun je drie maanden lang uittesten of het vak van ondertitelaar je ligt.
Heb je interesse? Stuur een mailtje naar susanne@nevero.nl om nu alvast je plaats te reserveren. Wacht niet te lang, want het aantal plaatsen is beperkt, zodat we iedereen voldoende begeleiding kunnen bieden.
Wil je meer weten over de opleidingslocatie? In deze video leid ik je rond. đ
gepubliceerd op 3 februari 2022
Deel op:
Squid Game-controverse
In oktober kon je op verschillende sites lezen dat de (Engelse) ondertitels bij Squid Game vol fouten stonden.* Onder andere de Vlaamse krant De Morgen wijdde er een artikel aan.
Uiteindelijk bleek het nog best mee te vallen: de TikTokker die de controverse startte, had namelijk de Engelse ondertitels voor doven en slechthorenden afgespeeld bij het oorspronkelijke Koreaanse geluid. Alleen waren die ondertitels gebaseerd op de Engelse dubbing of nasynchronisatie, wat een heel andere vorm van vertaling is dan interlinguaal ondertitelen.
Bij dubbing of nasynchronisatie is het belangrijk dat de lipbewegingen van de acteurs zo goed mogelijk gevolgd worden, en af en toe leidt dat tot erg korte vertalingen die passen bij het beeld en niet zozeer weergeven wat er letterlijk gezegd wordt.
Bij vertalend ondertitelen gelden dan weer heel andere regels – op mijn blogs schrijf ik daar regelmatig over. Ook daar moet je beknopt vertalen, maar je houdt ook in het achterhoofd dat de kijker het oorspronkelijke geluid hoort. Als hij/zij die taal verstaat, vallen extreem vrije vertalingen natuurlijk meteen op…
Het is zeker niet de eerste keer dat mensen de ondertitels van de dubbing/nasynchronisatie combineren met de oorspronkelijke soundtrack en zo ‘fouten’ ontdekken. Eigenlijk zou het handig zijn als je bij het originele geluid alleen vertalende ondertiteling (voor doven en slechthorenden) kan selecteren, dat scheelt weer wat ophef op TikTok. đ
Meer info over wat er precies aan de hand was mét commentaar van specialisten lees je in dit Australische artikel.
Niet alleen maar foutenâŠ
Na alle ophef over de ondertitels van Squid Game, is het ook wel eens fijn om iets positiefs over ondertiteling te lezen. Zo zet Slator ondertitelaars op de eerste plaats als het gaat om vakgebieden waar vertalers essentiĂ«le experts zijn Ă©n blijven. đ§đ
Overigens, De Morgen haalde wel een belangrijk punt aan, want de Nederlandse ondertitels bij Squid Game zijn gebaseerd op de Engelse. Dat is een vrij gangbare praktijk in de ondertitelwereld. Om te beginnen zijn er niet genoeg ondertitelaars die rechtstreeks uit het Koreaans kunnen vertalen. Bovendien heeft Netflix niet alleen Engelse en Nederlandse ondertitels nodig, natuurlijk. Squid Game wordt in heel veel landen uitgezonden en voor al die landen worden vertalingen gemaakt (nasynchronisatie of ondertiteling of allebei). Om dat vertaalproces zo soepel mogelijk te laten verlopen, wordt er veel met tussenvertalingen gewerkt. Je kunt het vergelijken met tolkwerk: voor zeldzame talencombinaties wordt er ook vaak via een ‘tussentaal’ getolkt. Bij de EU is dat meestal Engels of Frans. Dat moet ook wel, want met 24 officiĂ«le talen zijn er maar liefst 552 talencombinaties te maken!
Bij Netflix (en ook bij andere producenten) is Engels vaak de eerste taal waarin een film of tv-serie vertaald wordt. Als het goed is, krijgen de vertalers en ondertitelaars voor de andere talen niet alleen een Engelse tekst als basis, maar krijgen ze heel veel extra uitleg over allerlei nuances en verwijzingen in de originele taal. Zoân basisbestand wordt een template genoemd.
Wil je meer weten over vertalend ondertitelen en over het werken met templates? In onze e-cursus komt dat allemaal uitvoerig aan bod! Op 15 november gaat de cursus opnieuw van start, dus snel inschrijven is de boodschap.
O, en de tarieven…
Intussen blijven er maar nieuwe artikelen verschijnen over de ondertitels bij Squid Game. Het beste artikel dat ik tot nu toe heb gelezen, verscheen op 8 november en heeft als titel: Lost in translation: The global streaming boom is creating an severe translator shortage. De informatie die gegeven wordt is correct, en de journalist heeft met professionele ondertitelaars gepraat Ă©n met CEO’s van grote ondertitelbureaus. Het artikel werd druk besproken op social media, vooral door audiovisueel vertalers. Volgens hen is er helemaal geen tekort aan ondertitelaars, maar willen de grote ondertitelbureaus gewoonweg niet genoeg betalen.
Zelf denk ik dat het wat ingewikkelder ligt dan dat. Zo vind je in de tekst een link naar de ‘Global Rate Card’ van Netflix. Daarin staat precies hoeveel Netflix betaalt aan de bedrijven waar het werk aan uitbesteedt. Voor vertaling en ondertiteling uit het Engels in het Nederlands is dat $11,50 per programmaminuut. Let wel, het gaat hier om US dollar, op dit moment is dat zo’n tien euro. Dat geld gaat niet rechtstreeks naar de ondertitelaar, want het bedrijf heeft ook nog andere kosten (eindredactie, projectmanagement, personeel, huur, verzekeringen, enz.). En daar zit het probleem: âŹ10,00 per programmaminuut is al erg weinig, als er nog de helft afgaat, blijft er helemaal niks over. En daarom hoeft het dus niet te verbazen dat ondertitelbedrijven moeite hebben om professionele ondertitelaars te vinden die voor Netflix willen werken.
*Ik heb de reeks zelf niet gezien en ik wéét dat Netflix berucht is vanwege de slechte vertalingen en ondertitels, maar hier bleek dus iets heel anders aan de hand te zijn. Overigens: fouten in Netflix-ondertitels kun je altijd melden via een speciale knop in het menu.
gepubliceerd op 28 oktober 2021
bijgewerkt op 11 november 2021
Deel op:
Ondertitelen in Word
De eerste keer dat een klant me vroeg om ondertiteling aan te leveren in Word, dacht ik dat hij de kant-en-klare ondertitels mĂ©t tijdcode-informatie in een Word-doc wilde krijgen ter goedkeuring. Dat is uiteraard geen probleem en iets wat we standaard altijd doen. Maar de klant bedoelde wel degelijk dat hij âalleen maarâ een vertaling in Word nodig had en dat hij dat document zou gebruiken om ondertitels van te maken. Hij kon die tekst namelijk inladen in zijn montagesoftware en voilĂ , even later had hij ondertitels. Nou ja, ondertitels⊠Er stonden witte teksten onder in het beeld, laten we het daarop houden. đ
Sindsdien heb ik die vraag nog vaker gekregen en elke keer leg ik uit waarom het echt geen goed idee is om te gaan âondertitelenâ in Word.
Eerst even een woordje uitleg over hoe zoân Word-doc tot stand komt. Meestal is het beginpunt een (al dan niet automatisch aangemaakte) transcriptie. Overigens: ik ben zeker niet tĂ©gen automatische transcripties. Sterker nog, soms komen er verrassend goede resultaten uit en een transcript kan zeker helpen om tijd te besparen. Een goede en betaalbare automatische transcriptiedienst is Happy Scribe.
Als het transcript klaar is, wordt die uitgeschreven tekst naar een vertaler gestuurd â voor zover de vertaling ook niet door een automatisch vertaalprogramma gebeurt. Het eindresultaat wordt dan als ondertiteling aan de video toegevoegd. Op het eerste gezicht lijkt het heel logisch allemaal, maar er zijn verschillende valkuilen. Die bespreek ik hierna.
Tips
Allereerst is het belangrijk dat je met een goed basisbestand aan de slag gaat. Dus zorg ervoor dat je je transcriptie naleest om te zien of alles wel klopt. Foutjes in je transcript (denk aan cijfers en jaartallen) komen onherroepelijk in je vertaling terecht. En als je een automatische transcriptie ook nog eens automatisch laat vertalen, is het aantal (interpretatie)fouten helemaal niet te overzien.
Net zoals je transcriptie moet je ook de vertaling laten nalezen, want een tweede vertaler/corrector ziet vaak nog foutjes die de oorspronkelijke vertaler niet had opgemerkt. In de vertaalwereld wordt dit vaak het âvierogenprincipeâ genoemd.
Alleen⊠dat je een goede vertaling hebt, betekent nog niet dat je op basis van die tekst goede ondertitels kunt laten maken. Ondertitelen is namelijk een heel andere tak van sport! Eentje waar in veel vertaalopleidingen een aparte specialisatie aan gewijd is.
Vertalen vs. ondertitelen
Om een goede vertaling te maken, moet je vooral zorgen dat je de brontekst (in dit geval je transcriptie) goed weergeeft in een andere taal, zoals een moedertaalspreker het zou zeggen of schrijven. Een goede ondertiteling moet daarnaast ook leesbaar zijn op het scherm. Dat betekent in de eerste plaats dat een ondertitelaar moet samenvatten. Mensen spreken namelijk sneller dan ze lezen, dus je kunt nooit letterlijk de volledige tekst in beeld brengen. Bij snelle sprekers laten we soms wel de helft weg van wat er gezegd wordt. Natuurlijk schrappen we niet lukraak de helft van de zinnen. Er zijn verschillende strategieën die de ondertitelaar toepast om te bepalen wat hij/zij kan vertalen en hoe.
Maar daarmee ben je er nog niet. Om leesbare schermteksten te krijgen, volgen ondertitels ook bepaalde regels voor de lay-out. Let er maar eens op als je tv-kijkt. Een tweede spreker in dezelfde ondertitel wordt altijd aangekondigd met een liggend streepje aan het begin van de tweede regel. Ondertitelaars noemen dat een ârepliekstreepjeâ. En je zult ook geen ondertitels vinden die eindigen op een lidwoord (bijvoorbeeld âhetâ) waarbij het zelfstandig naamwoord dat erbij hoort pas in de volgende ondertitel verschijnt (bijvoorbeeld âhuisâ).
Dit zijn maar een paar heel eenvoudige regels waar de ondertitelaar rekening mee houdt. Maar software die tekst uit een Word-doc haalt en in ondertitels giet, kent die regels niet. Sommige dingen kun je die software wel aanleren, bijvoorbeeld dat âhetâ en âhuisâ bij elkaar horen, maar een combinatie als âhet huis uit zân jeugdâ is al lastiger. Terwijl ook dat voor de kijker Ă©Ă©n geheel vormt. Vertalingen samenvatten zodat ze het ritme van de gesproken tekst volgen is al helemaal ondoenbaar voor een machine.
Wil je leren hoe je wel goede ondertitels kunt maken op basis van een automatisch transcript? Volg dan onze workshop van een halve dag in Maastricht! Meer info op: https://nevero.nl/workshops-en-cursussen/workshop-ondertitelen/.
Ben je vertaler of heb je een ander taalberoep en wil je weten of het beroep van ondertitelaar iets voor jou is? Volg dan onze e-cursus van drie maanden! Daarin leren we je alle kneepjes van het vak.
gepubliceerd op 24 september 2021
Deel op:
Het ondertitelen van trailers
Sinds vorige maand zijn de bioscopen weer open in Nederland én in België. Tijd om stil te staan bij iets wat typisch is voor de bioscoop: trailers.
Op het moment dat wij een trailer krijgen om te ondertitelen, is de montage van de film vaak nog niet klaar. In tegenstelling tot wat je op de vertaalopleiding leert, kun je dus niet eerst de hele film bekijken zodat je genoeg context hebt om de trailer zo goed mogelijk te ondertitelen. Die film Ăs er namelijk helemaal nog nietâŠ
Daar komt nog bij dat trailers vaak dringend zijn Ă©n dat we eigenlijk nooit een uitgeschreven script krijgen. Bij een actiefilm is het soms echt een uitdaging om te achterhalen wat er nu precies gezegd (of eigenlijk: geschreeuwd) wordt.
Een vak apart
Het ondertitelen van filmtrailers is dus een vak apart, en dat geldt ook het monteren ervan. Wist je bijvoorbeeld dat de trailer vrijwel nooit gemaakt wordt door de monteur van de film? In plaats daarvan wordt een specialist ingehuurd, zoals LĂ©on Noordzij, die een tipje van de sluier oplicht in een interview op nu.nl. âJe moet het gevoel krijgen dat er nog veel meer speelt dan dat je in de trailer te zien krijgt,â zegt hij. Van de andere kant moet je uitkijken als het filmverhaal in een aankondiging wordt verwerkt. âEen trailer kan te veel plotpunten bevatten. Na afloop vraag je je dan af wat er in hemelsnaam nog overblijft voor de volledige film.â Allemaal dingen om bij stil te staan de volgende keer dat je de âvoorfilmpjesâ bekijkt in de bioscoop.
Wil je zelf leren hoe het is om films, trailers, interviews en nog veel meer te ondertitelen? Dit najaar gaat onze e-cursus Ondertitelen opnieuw van start. Meer info vind je hier: https://nevero.nl/e-cursus-intro/voorproefje-ondertitelen.
Tweetalige bioscoopondertiteling
Ga je soms naar de film in BelgiĂ«? Dan is het je vast al opgevallen dat je daar tweetalige ondertitels te zien krijgt. Bij tweetalige ondertiteling staat op de bovenste regel de vertaling in de ene taal en op de onderste regel komt de vertaling in de andere taal. De bovenste regel is altijd in het Frans en de onderste regel is in het Nederlands. Dat is de vaste volgorde. In de video hierboven leg ik uit hoe we zo’n tweetalige ondertiteling aanpakken.
gepubliceerd op 6 juli 2021
Deel op:
Fouten in automatische ondertiteling
In een Facebook-groep voor ondertitelaars werd laatst een artikel gedeeld met de cryptische titel âPlastificeer die ontzegd met een baantjeâ. Wat bleek nu? De spraakherkenningssoftware die gebruikt wordt voor de automatische live-ondertiteling van de Tweede Kamer had de grootste moeite met de naam Pieter Omzigt. Zo werd hij âop zichâ, âinzichtâ, âuitzichtâ, âontzegdâ en zelfs âonzinâ genoemd in de ondertitels.
Dat lijkt misschien grappig, maar zulke grote fouten zorgen ervoor dat de debatten volstrekt onbegrijpelijk zijn voor wie doof of slechthorend is. Maar wat mij als ondertitelaar niet losliet: klopt het echt dat de debatten op NPO 24 volledig automatisch ondertiteld worden?
Na een kleine rondvraag op Twitter bleek dat inderdaad zo te zijn: voor NPO Politiek 24 wordt uitsluitend automatische spraakherkenning gebruikt, zonder respeakers en zonder correctie achteraf. Meer over het ondertitelsysteem op NPO Politiek lees je in dit artikel (in het Engels).
Toch bleef ik met vragen zitten. Zoals een voormalig ondertitelaar op Twitter aangaf: je zou denken dat, zeker indien er geen respeakers zijn en geen correctie, de namen allemaal in een database zitten en dat het systeem dat zelf gaat corrigeren. Een ex-ITâer gaf dan weer aan dat juist namen moeilijk te herkennen zijn voor zoân systeem, vandaar de vele varianten die opduiken in de ondertitels. Tijd om zelf op onderzoek uit te gaan!
Alleen lachwekkend of toch bruikbaar?
De afgelopen maanden heb ik verschillende systemen voor automatische ondertiteling uitgetest. Oorspronkelijk vooral uit nieuwsgierigheid, maar gaandeweg begon ik me af te vragen of automatische ondertitels een hulp konden zijn voor professionele ondertitelaars.
Eerst maar een disclaimer: op dit moment geloof ik niet dat er een systeem is dat goede ondertitels maakt van ânatuurlijke spraakâ zoals ik het maar zal noemen. Daarmee bedoel ik de manier waarop mensen spontaan spreken met af en toe haperingen of zinnen die niet afgemaakt worden.*
Heel anders is het als je naar respeakers kijkt. Dat zijn namelijk ondertitelaars die getraind zijn om zĂł te spreken dat een computer hen verstaat. Denk daarbij aan een vrij vlakke, monotone intonatie waarbij de spreker goed oplet dat hij/zij correcte zinnen maakt Ă©n meteen de interpunctie uitspreekt. Daar kan spraakherkenning mooie resultaten neerzetten â al is zelfs dan het resultaat niet altijd foutloos en is realtime correctie door een collega geen overbodige luxe.
* Intussen (augustus 2024) hebben systemen voor automatische ondertiteling veel vooruitgang geboekt. Bij sommige video’s met Ă©Ă©n spreker en weinig tot geen achtergrondgeluid is het resultaat vaak meteen foutloos.
Automatische ondertiteling van YouTube
Terug naar mijn test. Ik heb drie soorten automatische ondertitels uitgetest. De eerste was de automatische ondertiteling van YouTube. Daar kan ik vrij kort over zijn: het is niet voor niets zo dat deze ondertitels in het Engels vaak âcraptionsâ worden genoemd. đ Dus nee, ze zijn zeker niet bruikbaar, tenzij je ze grondig opschoont. Zo grondig zelfs dat je je kunt afvragen of je niet beter helemaal opnieuw begint.
Limecraft
De tweede software die ik heb getest was Limecraft. Je kunt deze software gratis uittesten. Wat ik er fijn aan vond, was dat je de keuze hebt tussen zelf een transcriptie uploaden of een volledig automatische transcriptie aanmaken en die gebruiken als basis. Je bent dus niet verplicht om met automatische ondertitels aan de slag te gaan als je beter basismateriaal hebt liggen, zoals een uitgeschreven tekst van je video. Een ander pluspunt is dat je zelf âspotting rulesâ kunt definiĂ«ren. In principe houdt het systeem al rekening met natuurlijke pauzes in de audio, maar je kunt bijvoorbeeld als regel ingeven dat je na een komma een nieuwe ondertitel wilt beginnen. En als het systeem klaar is met de automatische ondertitels, kun je ze zelf verder finetunen.
Wat ik minder handig vond aan Limecraft, is dat het voor mij niet echt intuĂŻtief aanvoelde. Ik merkte dat ik vaak moest zoeken waar een bepaalde functie ook alweer zat en op den duur had ik verschillende tabbladen openstaan met dingen die ik vaak opzocht. Heel overzichtelijk werkte het dus niet. Ik vermoed dat dat komt doordat Limecraft eigenlijk ontstaan is als systeem voor videoworkflowmanagement.
Een tweede nadeel vond ik het beperkte aantal exportformaten. Op dit moment (mei 2021) kun je je afgewerkte ondertitels exporteren als srt, stl, EBU-TT-D en WebVTT. Toegegeven, als je je puur op ondertiteling van webvideoâs richt, zijn dat de meest voorkomende formaten. Maar je kunt bijvoorbeeld geen nieuwe video aanmaken waarin de ondertitels vast in beeld staan. De kans bestaat dat daar binnenkort verandering in komt, want op LinkedIn gaf de oprichter en CEO van het bedrijf aan dat ze de vraag om ondertitels te kunnen inbranden steeds vaker krijgen.
UPDATE
Na publicatie van deze blog heb ik opnieuw contact gehad met Limecraft (ze zijn erg proactief!) en daaruit bleek dat mijn observaties hierboven niet meer up-to-date zijn. Tijd voor een aanvulling, dus.
- Exportformaten: om het eenvoudig te houden, krijg je in de proefversie niet alle mogelijke formaten te zien. Maar de software biedt dus wel degelijk meer exportmogelijkheden.
- Ingebrande ondertitels: die optie zal vanaf augustus beschikbaar zijn. Vanaf dan kun je dus ook een nieuwe video aanmaken met daarin je ondertitels vast in beeld.
- Woordenlijsten (zie hierna): momenteel kunnen nog niet alle Limecraft-gebruikers met woordenlijsten werken (testfase), maar vanaf augustus is die optie wel voor iedereen beschikbaar.
Happy Scribe
De derde en laatste tool die ik heb getest was Happy Scribe. Ook deze software kun je gratis uittesten en ik vond de software meteen heel gebruiksvriendelijk. Een groot voordeel is dat je je eigen âvocabulaireâ kunt aanleggen. Dat is een lijst met woorden waarvan je weet dat ze vaak voorkomen in je video(âs), zoals eigennamen. Daarmee los je meteen het probleem op waar deze blogpost mee begon, nl. de naam Omzigt die niet herkend werd. Je kunt je woordenlijst gaandeweg bijwerken zodat de herkenning steeds beter wordt.
Happy Scribe heeft niet alleen de nodige exportformaten, je kunt je ondertitels ook in de video branden, zodat je een nieuwe video krijgt mét de ondertitels vast in beeld. Je kunt daarbij het lettertype, de grootte van de letters en sinds kort ook de kleur en positie in beeld aanpassen.
Een nadeel is dat je (momenteel) nog geen bestaande transcriptie kunt uploaden bij je videoâs. Je hebt dus de keuze: ofwel laat je de software automatisch een transcript of ondertitels aanmaken ofwel maak je ze zelf van scratch. Het zou best kunnen dat daar binnenkort verandering in komt, want op het feedback-forum kunnen gebruikers nieuwe features aanvragen. Je kunt ook stemmen op aanvragen om ze meer prioriteit te geven. Als je dat doet, houden de ontwikkelaars je per mail op de hoogte. Die persoonlijke touch kan ik zeker waarderen!
Conclusie
Zelf gebruik ik nog altijd geen automatische ondertitels voor mijn vertaalwerk, maar ik gebruik Happy Scribe wel als ik een transcript wil maken bij een video of als ik video’s in dezelfde taal ondertitel (Nederlands – Nederlands).
Een tijdje terug kreeg ik de vraag of ik een opleiding kon uitwerken voor mensen die af en toe een webvideo toegankelijk willen maken door middel van ondertiteling. Dus geen vertalend ondertitelen, maar ondersteunende ondertitels of ondertitels voor doven en slechthorenden. De klant stelde zelf voor om de automatische ondertitels van YouTube als basis te gebruiken, maar dat leek mij niet zoân goed idee. Uit mijn tests kwam Happy Scribe naar voren als beste tool. Bijkomend voordeel is dat de gratis Subtitle Editor erg gebruiksvriendelijk is. Ideaal dus voor onze korte e-learning Ondertitelen! Daarin leer je in een halve dag hoe je snel en efficiĂ«nt je webvideo’s ondertitelt.
Heb je meer interesse in het maken van transcripts bij je webvideo’s? Ook daar hebben we een korte online opleiding voor. In de minicursus Transcripts maken zetten we je in een halfuurtje op weg.
gepubliceerd op 2 juni 2021
bijgewerkt op 16 juni 2021 en op 7 augustus 2024
Deel op: